İklim Kanunu Yayımlandı

İklim Kanunu Yayımlandı

09 Temmuz 2025

9.7.2025 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 7552 sayılı İklim Kanunu yayımlanmıştır. Bu Kanun ile yapılan önemli düzenlemelerden bazılarına ilişkin açıklamalar aşağıdaki gibidir:

Amaç ve Kapsam

Kanun ile, Türkiye’nin 2053 yılına kadar net sıfır sera gazı emisyonuna ulaşmak için izleyeceği yol haritası tanımlanmaktadır. İklim değişikliğiyle mücadele artık yalnızca niyet değil, yasal bir zorunluluk haline gelmiştir. Hedef sadece çevreyi korumak değil, ekonomik dönüşümle birlikte toplumsal fayda da yaratmaktır.

Hedefler

Türkiye'nin Paris İklim Anlaşmasına bağlanmış uzun vadeli iklim hedefleri vardır. Bu hedefler güncel bilimsel verilerle ve ulusal katkı beyanlarıyla güncellenebilir. Yani bu iş tek seferlik değil; sürekli ölçülen, izlenen ve gelişen bir süreçtir.

Ulusal Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) Kurulması

Karbon emisyonlarını kontrol altına almak ve piyasalaştırmak amacıyla Ulusal Emisyon Ticaret Sistemi'nin (ETS) kurulacağı ilan edilmiştir. Bu sistemde belirli sektörlerdeki tesislere atmosfere salabilecekleri sera gazı miktarına dair sınırlar getirilmekte ve bu sınırlar çerçevesinde emisyon izinleri tahsis edilmektedir. Firmalar bu izinleri kullanabilir, ihtiyaç duyulduğu takdirde başkalarından satın alabilir ya da fazlasını satarak gelir elde edebilir. Bu şekilde karbonun sadece çevresel bir konu olmasının ötesinde, ekonomik bir değer haline gelmesi amaçlanmaktadır. ETS ile Türkiye’de karbon borsalarının kurulumunun önü açılmıştır. Bu sürecin Borsa İstanbul ve Epiaş tarafından yürütülmesi öngörülmektedir.

Tahsisatlar ve Piyasa Mekanizmaları

Kanun'da, ETS kapsamındaki şirketlere verilecek emisyon haklarının nasıl dağıtılacağı ve bu sistemin dengeli, adil ve istikrarlı bir şekilde işlemesi için hangi piyasa araçlarının devreye alınacağı açıklanmaktadır. İzinler bedelsiz verilebileceği gibi, ücret karşılığında da dağıtılabilecek ve sistemdeki dalgalanmaları önlemek için rezerv ve istikrar mekanizmaları oluşturulacaktır. Piyasanın düzgün işlemesi için bir "piyasa işletmecisi" belirlenecek ve işlemler şeffaf kurallarla yürütülecektir. Karbon salınımı artık tahsisat hakkı ile mümkün hale gelecektir.

Emisyon İzni Alma Zorunluluğu

ETS kapsamındaki işletmelere sera gazı salımı yapabilmeleri için resmi bir “emisyon izni” alma zorunluluğu getirilmiştir. Karbon salımının ruhsatı gibi düşünülebilecek olan bu izin; tesisin yapısı, çevresel etkileri, kullanılan teknoloji ve büyüklüğü gibi kriterlere göre düzenlenmektedir. Ayrıca tesisin üretim yapısında bir değişiklik olursa izin de buna göre güncellenmek zorunda olacaktır. 

Gönüllü Karbon Piyasası ve Denkleştirme Mekanizmaları

ETS sistemine dahil olmayan ama karbon azaltım projeleri yürüten aktörlerin de sisteme katılmalarının önü açılmıştır. Gönüllü olarak karbon azaltımı sağlayan firmalar, bu azaltımları sertifikalandırarak başka firmalara satabilmekte; böylece denkleştirme mekanizmaları devreye girebilmektedir. Örneğin; fazla emisyon azaltımı sağlayan bir biyogaz tesisinin, bu fazlalığı ETS kapsamındaki başka bir sanayiye satarak finansal kazanç elde etmesi mümkündür. Bu şekilde yenilenebilirlik veya ormanlaştırma projelerine yapılan yatırımlar ile gelir elde edilmesi mümkün hale gelecektir.

Uyum Planları ve Afet Risklerinin Azaltılması

İklim değişikliğine bağlı afetlerin (sel, kuraklık, fırtına gibi) etkilerini azaltmak için şehirlerin ve kırsal alanların uyum kapasitelerinin artırılması öngörülmektedir. Erken uyarı sistemleri, afet yönetimi ve yeşil altyapılar bu kapsamda ele alınmaktadır. Artık yalnızca “felaket sonrası müdahale” değil, “felaket öncesi direnç” önceliklidir.

Tarım ve Su Yönetimi ile İklim Uyumunun Güçlendirilmesi

İklim değişikliğinden en fazla etkilenecek alanlardan biri olan tarım sektörü için de önemli bir düzenleme yapılmıştır. Düzenlemede kuraklığa dayanıklı tarım yöntemlerinin yaygınlaştırılması, suyun verimli kullanılması, sulama teknolojilerinin geliştirilmesi ve çiftçilere teknik ve mali destek verilmesi yer almaktadır. Aynı zamanda kırsal alanlarda gıda güvenliğinin ve doğal kaynakların korunmasına da öncelik verilmektedir. Çiftçiye bilgi ve destek verilerek tabiri caizse suyun bir damlasının bile boşa gitmemesi amaçlanmaktadır. 

İklim Sigortaları

İklimle ilgili risklere karşı (örneğin tarımda kuraklık, sanayide su baskını gibi) sigorta sistemleri kurulması ve yaygınlaştırılması hedeflenmektedir. Amaç, iklim kaynaklı ekonomik kayıpları bireylerin tek başına taşımasını engellemektir. Bu sigortalar hem özel sektör hem de kamu tarafından desteklenebilir. 

Yeşil Finans ve Teşvikler

Karbon emisyonlarından elde edilecek gelirler, yeşil projelere yönlendirilecek ve sürdürülebilir yatırımlar için mali teşvikler oluşturulacaktır. Türkiye Yeşil Taksonomisi hayata geçirilerek, hangi faaliyetlerin “çevreci” olduğu netleştirilecektir. Paranın sadece ceza olarak değil, ödül olarak da kullanılması amaçlanmaktadır.

İlgili Kanuna mevbank neo üzerinden ulaşmak için tıklayınız.