R.Gazete No: 31602
R.G. Tarihi: 18.9.2021
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumandan:
KURUL KARARI 1
Karar No: 10409
Karar Tarihi: 16.09.2021
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun 16/09/2021 tarihli toplantısında, Organize Toptan Doğal Gaz Satış Piyasası Yönetmeliği’nin "Piyasa İşletim Usul ve Esasları" başlıklı 19 uncu maddesinde yer alan "…Kurul, gerek gördüğü hallerde piyasada faaliyet gösteren ilgili kişilerin görüşünü alarak yahut gerekmesi halinde resen PUE ve VGPUE’de değişiklik yapabilir." hükmü çerçevesinde 12/03/2021 tarihli ve 31421 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Vadeli Doğal Gaz Piyasası İşletim Usul ve Esasları (VGPUE)’nda değişiklik yapılması hakkında aşağıdaki kararı almıştır:
Madde 1- VGPUE’nin 8.1.5 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"8.1.5 VGP’de her bir kontrat için STP aracılığıyla tek seferde sunulabilecek azami teklif büyüklüğü 10.000.000 Sm3’tür."
Madde 2- VGPUE’nin 10.4.2 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"10.4.2. Aylık kontratlar için baz fiyat aşağıdaki formüle göre belirlenir.
Yukarıdaki formülde geçen;
BFi : i aylık kontratı için hesaplanan baz fiyatı,
RFi : Referans dönemine ilişkin gaz günleri için STP’de ilan edilen GRF’lerin aritmetik ortalamasını,
BÇi : Baz fiyat hesaplanan i ayının ilişkili olduğu Brent petrol fiyatının, referans fiyatın oluştuğu dönemin ilişkili olduğu Brent petrol fiyatına oranını,
TTFÇi : Baz fiyat hesaplanan i ayına ilişkin TTF ticaret noktası için ilan edilen en güncel uzlaştırma fiyatının, referans dönemine ilişkin TTF ticaret noktası için işlem gören kontratın son işlem ayındaki uzlaştırma fiyatlarının aritmetik ortalamasına oranını,
HHÇi : Baz fiyat hesaplanan i ayına ilişkin HenryHub ticaret noktası için ilan edilen en güncel uzlaştırma fiyatının, referans dönemine ilişkin HenryHub ticaret noktası için işlem gören kontratın son işlem ayındaki uzlaştırma fiyatlarının aritmetik ortalamasına oranını,
KÇi : Baz fiyat hesaplanan i ayına ilişkin Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasasında (VİOP) işlem gören USDTRY kontratının hesaplama tarihi itibariyle en güncel uzlaştırma fiyatının, referans fiyatın oluştuğu dönemde TCMB tarafından ilan edilen USDTRY alış kuru aritmetik ortalamasına oranını,
Referans dönem: Baz fiyat hesaplaması yapılan günden önceki en yakın ayı,
ifade eder."
Madde 3- VGPUE’nin 11.2.2 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"11.2.2. Piyasa işletmecisi tarafından işletilen ve dengesizliklerin uzlaştırması yapılan doğal gaz piyasasında hâlihazırda işlem yapan piyasa katılımcıları için hesaplanacak pozisyon limitleri aşağıdaki formüllere göre hesaplanır;
Yukarıdaki formüllerde geçen;
Mp : "p" piyasa katılımcısının piyasa pozisyon limiti hesabında kullanılacak değeri (Sm3),
PLp : "p" piyasa katılımcısının pozisyon limitini,
PPL : 11.1 maddesi uyarınca belirlenen toplam piyasa pozisyon limitini,
PLOp : "p" piyasa katılımcısının pozisyon limiti oranını,
TM : Piyasa katılımcıları için pozisyon limitinde kullanılacak değerler toplamını (Sm3),
n : Hesaplamanın yapıldığı gün, PUE kapsamında işletilen STP’deki aktif piyasa katılımcısı sayısını,
FGp : "p" piyasa katılımcısının ilgili dönemdeki Fiziki Giriş miktarını,
UDNGp : "p" piyasa katılımcısının ilgili dönemdeki UDN Giriş miktarını,
STPAMp : "p" piyasa katılımcısının ilgili dönemdeki STP'de PUE kapsamında yaptığı alış miktarını,
TGp : "p" piyasa katılımcısının ilgili dönemdeki Transfer Giriş miktarını,
VGPAMp : "p" piyasa katılımcısının ilgili dönemdeki VGP'de yaptığı alış miktarını,
FÇp : "p" piyasa katılımcısının ilgili dönemdeki Fiziki Çıkış miktarını,
UDNÇp : "p" piyasa katılımcısının ilgili dönemdeki UDN Çıkış miktarını,
STPSMp : "p" piyasa katılımcısının ilgili dönemdeki STP'de PUE kapsamında yaptığı satış miktarını,
TÇp : "p" piyasa katılımcısının ilgili dönemdeki Transfer Çıkış miktarını,
VGPSMp : "p" piyasa katılımcısının ilgili dönemdeki VGP'de yaptığı satış miktarını
ifade eder.
Madde 4- VGPUE’nin 11.2.7 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"11.2.7. Katılımcı pozisyon limitine ulaşan piyasa katılımcıları, pozisyon limitlerinin arttırılması için taleplerini gerekçeleri ile birlikte piyasa işletmecisine iletebilirler. Piyasa işletmecisi bu talebi 24 saat içinde sonuçlandırır. Bu talepleri kabul edilen piyasa katılımcısının temerrüt garanti hesabı katkı payı yeniden hesaplanır. Talebin kabulünü müteakip 3 iş günü içerisinde temerrüt garanti hesabı katkı payını tamamlayan piyasa katılımcılarının toplam pozisyon limitleri arttırılır."
Madde 5- VGPUE’nin 11.4.2 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"11.4.2 Fiziksel teslimat dönemi içindeki her bir gaz gününe ilişkin hesaplanan kesinleşmiş net pozisyonlar, G-1 saat 16:00’a kadar piyasa işletmecisi tarafından iletim şirketine piyasa katılımcısının nam ve hesabına G gününe ilişkin Taşıma Miktar Bildirimi (TMB) olarak bildirilir."
Madde 6- VGPUE’nin 12.8.3 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"12.8.3. Uzun pozisyon sahibi piyasa katılımcısının fiziksel dönem teminatı aşağıdaki formüle göre hesaplanır:
Yukarıda yer alan formüllerde geçen;
FZDTUp,d,i : Uzun pozisyon sahibi "p" piyasa katılımcısının "i" kontratı için "d" gününde hesaplanan fiziksel dönem teminatını,
EFp,i,j,u : Uzun pozisyon sahibi "p" piyasa katılımcısının "i" kontratındaki "j" pozisyonu için eşleşme fiyatını,
Mp,j,u : Uzun pozisyon sahibi "p" piyasa katılımcısının "i" kontratında sahip olduğu "j" pozisyonunun eşleşme miktarını,
KGSi : "i" kontratının teslimat dönemini kapsayan gaz günü sayısını,
NKZp,d,i : "p" piyasa katılımcısının "i" kontratına ilişkin "d" gününde netleştirme sonucu hesaplanan net kar ya da zararını,
n : "p" piyasa katılımcısının uzun pozisyon sahibi olduğu eşleşme sayısını
ifade eder."
Madde 7- VGPUE’nin 12.8.4 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"12.8.4. Kısa pozisyon sahibi piyasa katılımcısının fiziksel dönem teminatı aşağıdaki formüle göre hesaplanır:
Yukarıda yer alan formüllerde geçen;
FZDTKp,d,i : Kısa pozisyon sahibi "p" piyasa katılımcısının "i" kontratı için "d" gününde hesaplanan fiziksel dönem teminatını,
FBTp,d,i : Kısa pozisyon sahibi "p" piyasa katılımcısının "i" kontratı için "d" gününde hesaplanan fiziksel dönemde oluşması muhtemel borç tutarını,
FATp,d,i : Kısa pozisyon sahibi "p" piyasa katılımcısının "i" kontratı için teslimatı gerçekleşmiş günler için faturasına yansıyacak alacak tutarını,
NKZp,d,i : "p" piyasa katılımcısının "i" kontratına ilişkin "d" gününde netleştirme sonucu hesaplanan net kar ya da zararını,
DGAFt : teminat hesabı yapılan "d" günü öncesi son 10 günde oluşmuş en yüksek DGAF’yi,
EFp,i,j,k : Kısa pozisyon sahibi "p" piyasa katılımcısının "i" kontratındaki "j" pozisyonu için eşleşme fiyatını,
KGSi : "i" kontratının teslimat dönemini kapsayan gaz günü sayısını,
z : Teslimatı gerçekleşmiş gün sayısını,
Mp,i,j,k : Kısa pozisyon sahibi "p" piyasa katılımcısının "i" kontratında sahip olduğu "j" pozisyonunun eşleşme miktarını,
n : "p" piyasa katılımcısının kısa pozisyon sahibi olduğu kontrat sayısını
ifade eder."
Madde 8- VGPUE’nin 12.11.5 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"12.11.5. Nakit TL ve TL cinsinden teminat mektubu dışında teminat olarak kabul edilen kıymetlere değerleme katsayısı uygulanır. Bu Usul ve Esaslar kapsamında uygulanacak olan değerleme katsayısı; benzer piyasalarda uygulanan değerleme katsayıları dikkate alınarak merkezi uzlaştırma kuruluşunun görüşü doğrultusunda, piyasa işletmecisi tarafından belirlenir ve STP aracılığıyla piyasa katılımcılarına duyurulur."
Madde 9- VGPUE’nin 13.2.4 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"13.2.4. Vadeli doğal gaz piyasası teminat temerrüdüne ve/veya temerrüt garanti hesabı katkı payı temerrüdüne düşen piyasa katılımcılarının fatura dönemi geldiğinde kullanmak üzere sahip oldukları teslimat dönemi henüz gelmemiş olan ve/veya teslimat dönemi başlamış olan uzun ve/veya kısa pozisyonları kapatılırken gerekmesi halinde sırasıyla;
a. Cari hesabında bulunan tutara,
b. Bu Usul ve Esaslar ve PUE kapsamında sunması gereken toplam teminat tutarının veya temerrüt garanti hesabı katkı payı tutarının üzerinde olan TL cinsinden nakit tutara,
c. Toplam vadeli doğal gaz piyasası teminatına,
ç. Temerrüde düşen piyasa katılımcısının temerrüt garanti hesabı katkı payına,
d. Piyasa işletmecisi temerrüt yönetimi katkısına,
e. Diğer piyasa katılımcılarının temerrüt garanti hesabı katkı paylarına,
f. PUE kapsamında sunmuş olduğu teminat tutarına,
g. Temerrüt garanti hesabı tamamlama çağrısı ile tekrar toplanan katkı paylarına
başvurulur."
Madde 10- VGPUE’nin 15.3.3 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"15.3.3. Piyasa işletmecisi tarafından işletilen tüm doğal gaz piyasalarında işlem yapan tüm piyasa katılımcılarının net borçlarına istinaden, merkezi uzlaştırma kuruluşunda bulunan cari hesaplarına yapmış oldukları fatura ödemeleri belirtilen aşağıdaki sıra ile borçlarına mahsup edilir.
a. Piyasa işletmecisine ödenecek piyasa işletim ücretleri,
b. VGP borç tutarı ve KDV borç tutarı,
c. Fatura işlem borç tutarı,
ç. Fatura dengesizlik borç tutarı."
Madde 11- VGPUE’nin 15.3.5 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"15.3.5. Piyasa katılımcıları, merkezi uzlaştırma kuruluşu tarafından kendilerine yapılacak fatura ödemelerine ilişkin olarak tek bir aracı banka ile çalışırlar, merkezi uzlaştırma kuruluşuna yapacakları ödemelere ilişkin olarak birden fazla banka ile çalışabilirler. Piyasa katılımcıları, merkezi uzlaştırma kuruluşu tarafından kendilerine yapılacak fatura ödemelerine ilişkin birlikte çalışacakları aracı bankayı bildirme ve değiştirme işlemlerini merkezi uzlaştırma kuruluşu sistemleri aracılığıyla gerçekleştirirler."
Madde 12- VGPUE’nin 15.4.4 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"15.4.4. Piyasa katılımcısının, söz konusu fatura bedelini, fatura tebliğ tarihini takip eden dört iş günü içerisinde ödememesi durumunda, piyasa katılımcısının ayrıca bir ihtara gerek olmaksızın fatura temerrüdüne düştüğü kabul edilir. Fatura temerrüdü halindeki piyasa katılımcısının piyasa işletmecisinin işlettiği tüm doğal gaz piyasalarındaki faaliyetleri askıya alınır. Ayrıca ŞİD hükümleri doğrultusunda ilgili piyasa katılımcısı hakkında işlem yapılması için piyasa işletmecisi tarafından iletim şirketine ve ilgili taraflara bildirim yapılır. Fatura temerrüdüne düşen piyasa katılımcısına ilişkin olarak, yasal yollar saklı kalmak üzere fatura borcunun tahsil edilmesi amacıyla sırasıyla:
a. Cari hesabında bulunan tutara, bu Usul ve Esaslar kapsamında sunması gereken toplam VGP teminat tutarının üzerinde olan tutara ve sunması gereken temerrüt garanti hesabı katkı payı tutarının üzerinde olan tutara,
b. Temerrüde düşen piyasa katılımcısının PUE kapsamında sunması gereken teminatlarının üzerinde olan nakit teminat tutarına,
c. Bu Usul ve Esaslar uyarınca sunmuş olduğu toplam teminat tutarına,
ç. Temerrüde düşen piyasa katılımcısının temerrüt garanti hesabı katkı payı tutarına,
d. Piyasa işletmecisinin temerrüt yönetimi katkısı tutarına,
e. Diğer piyasa katılımcılarının temerrüt garanti hesabı katkı payları tutarına,
f. PUE kapsamında sunmuş olduğu teminat tutarına,
g. Temerrüt garanti hesabı tamamlama çağrısı ile tekrar toplanan katkı payları tutarına
başvurulur."
Madde 13- VGPUE’nin 16.2.2 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"16.2.2. Kaynak ihtiyacı, katılımcıların, risklerinin toplam teminatları ile karşılanabilen kısmı dışında kalan bölümünden oluşur. Piyasa işletmecisi, asgari temerrüt garanti hesabı yükümlülüğünü, 16.2.1’de hesaplanan yükümlülükten daha yüksek belirleyebilir."
Madde 14- Bu Karar yayımı tarihinde yürürlüğe girer..
----------o----------
Değişiklik yapılan Yönetmelik;
