2025’te Uygulanacak Vergi ve Cezalar Artacak
MURAT BATI - 04 Kasım 2024Kendi kanununda Cumhurbaşkanına değişiklik yapma ve hangi aralıkta değişiklik yapma yetkisi verilmemiş ise Cumhurbaşkanının bunu değiştirme yetkisi bulunmamaktadır.
Türkiye İstatistik Kurumu, 2025 yılı vergi, harç ve cezalara uygulanmak üzere yeniden değerleme oranına esas olan veriyi açıkladı.
Yeniden değerleme oranı yüzde 43,93 olarak açıklandı. Ancak VUK mük.m.298 uyarınca Hazine ve Maliye Bakanlığınca da bu oranın Resmî Gazete'de ilan edilmesi gerekmekte. Tahminen Kasım ayının dördüncü haftası içerisinde yayımlanacak.
Aşağıda açıklayacağım bazı vergi, harç ve cezalar önümüzdeki yılbaşından itibaren yüzde 43,93 oranında zamlı ödenebilecek. Ancak aşağıda da görüldüğü üzere kendi kanunlarında bu oranlar uygulanırken Cumhurbaşkanına her bir madde için ayrı ayrı oran belirleme yetkisi verilmiştir. Bu nedenle şu an bu kadar artırılır demek çok doğru olmayabilir. Yılsonuna doğru Cumhurbaşkanı kararları ile kendi kanunlarında belirlenen oranlarda artırılabilecek ya da Cumhurbaşkanı yetkisini hiç kullanmayabilecektir.
Yeniden Değerleme Oranı
VUK mükerrer m.298 uyarınca yeniden değerleme oranı, Ekim ayında (Ekim ayı dahil) bir önceki yılın aynı dönemine göre üretici fiyatları genel endeksinde (ÜFE) meydana gelen ortalama fiyat artış oranıdır. Bu oran Hazine ve Maliye Bakanlığı'nca da ilan edilmekte ve Resmi Gazete'de yayımlanmaktadır. Ancak henüz ilan edilmedi.
Aşağıdaki tabloda 2000 yılından bu yanadır açıklanan yeniden değerleme oranları bulunmaktadır.
2025 yılında uygulanmak üzere bu oran yüzde 43,93 olarak belirlendi. 2000 yılından bugüne kadar en yüksek oran 2023 yılında uygulanan oran idi. Son 25 yılda ikinci en yüksek 2002 ve üçüncü en yüksek oran ise 2024 yılıdır.
Bu oranı Cumhurbaşkanının Değiştirme Yetkisi Yoktur
VUK mük.m298/B uyarınca yeniden değerleme oranı yüzde 43,93 olarak açıklandı. Bu oranı Cumhurbaşkanının değiştirme yetkisi yoktur. Kanunlarımızda birçok maktu vergi/harç ve cezalar/trafik cezaları ile istisna hadleri bu oranda artırılacak. Ancak kendi kanunlarında Cumhurbaşkanının yeniden değerleme oranını farklı şekilde kullanma yetkisi verilmiştir.
Daha basit bir ifadeyle yeniden değerleme oranını Cumhurbaşkanının değiştirme yetkisi yoktur ama Cumhurbaşkanının Anayasa m.73/son fıkra uyarınca kendi kanunlarında Cumhurbaşkanına bu oranları hangi aralıkta uygulayacağına ilişkin bir opsiyon sunulmuştur. Bu opsiyonlar her kanunda kendi maddesinde belirtilmiştir. Şayet Cumhurbaşkanına bu oranı değiştirmeyle alakalı yetki veren bir hüküm yoksa o zaman Cumhurbaşkanının değiştirme yetkisi de yoktur anlamı çıkacaktır.
Aşağıdaki kanunlar ve ilgili maddesinde YDO oranında artırılacak olanlar ile Cumhurbaşkanının bunu hangi oranda artırıp-azaltacağı belirtilmiştir.
Bir daha söylemekte fayda var; kendi kanununda Cumhurbaşkanına değişiklik yapma ve hangi aralıkta değişiklik yapma yetkisi verilmemiş ise Cumhurbaşkanının bunu değiştirme yetkisi bulunmamaktadır.
Emlak Vergisi Zamlı Ödenecek
Türkiye siyasi sınırları içinde sahip olunan arsa, arazi, işyeri ve konutlar için her yıl belediyede kayıtlı olunan değer üzerinden binde 1 ila 6 oranında emlak vergisi ödenmektedir. Bu değer, Emlak Vergisi Kanunu'nun 29'uncu maddesinde bulunan vergi değeridir ve bu değer her yıl yeniden değerleme oranının yarısı oranında artırılarak uygulanmaktadır. Önümüzdeki yıl emlak vergisi yüzde 43,93’ün yarısı olan yüzde 21,97 oranında zamlı ödenecek. Yani bu yıl 100 TL emlak vergisi ödediyseniz önümüzdeki yıl 122 TL ödeyeceksiniz.
Emlak vergisi ile alakalı EVK m.29 uyarınca Cumhurbaşkanı, bu maddede belirtilen artış oranını sıfıra kadar indirmeye veya yeniden değerleme oranına kadar artırmaya yetkilidir denilmiştir. Yani Cumhurbaşkanı isterse 2025 yılında emlak vergisi oranını sıfıra indirebilir. Bunun için de bir Cumhurbaşkanı kararı yayımlaması gerekecek.
Ayrıca Çevre temizlik vergileri her yılbaşında, bir önceki yıl vergi tutarı yeniden değerleme oranının yarısı kadar arttırılmak suretiyle belirlenir. (BGK mükerrer m.44). Belediye Gelirleri Kanunu mük.m.44 çevre temizlik vergisinin, su tüketim miktarı esas alınmak suretiyle metreküp başına alınan tutar YDO oranında artırılır ve CB, bunu ¼ oranına kadar azaltma yetkisine sahiptir.
Maktu Harçlar Zamlanacak
Harçlar Kanunu kapsamında alınan maktu harçlar da yeniden değerleme oranı kadar zamlanacak. Harçlar Kanunu'nun mükerrer 138'inci maddesi uyarınca alınacak maktu harçlar yeniden değerleme oranı ile artırılarak uygulanacak. Sadece bu artış maktu yani sabit bir parasal tutar olarak belirtilen harçlara uygulanacak. Buna göre yargı harçları, tapu kadastro harçları, noter harçları, vergi yargısı harçları, konsolosluk harçları, gemi ve liman harçları, diploma harçları ve trafik harçları bu oran kadar artırılacaktır.
Yurt dışından getirilen cep telefonları için de uygulanacak tutarı 31.692 TL’den 45.614 TL’ye yükseldi. Özellikle noterde çok işi olanların biraz daha hazırlıklı olmaları gerekmektedir.
İlk defa avukatlık ruhsatı alacaklar, pasaport alacaklar, vizesiz yurt dışına çıkacaklar, dava açacaklar, ehliyet alacaklar, ruhsat alacaklar da alacakların hepsi önümüzdeki yıl zamlı harç ödeyecek.
Aşağıda 2025 yılında uygulanacak bazı harç tutarları bulunmaktadır.
Vergi Cezaları da Arttı
Vergi Usul Kanunu'nda düzenlenen idari para cezaları da Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 414'üncü maddesi uyarınca yeniden değerleme oranı kadar artırılacaktır. Ancak aynı kanunda bu şekilde hesaplanan maktu had ve miktarların yüzde beşini aşmayan kesirlerin dikkate alınmayacağı belirlendiğinden yüzde 5’i aşmayan kesirler geriye doğru yuvarlanacak.
Fiş ya da fatura almazsanız, fiş ya da fatura vermezseniz, kiranızı bankadan vermezseniz, elektronik beyanname gönderme yükümlülüğünüzü yerine getirmezseniz, işe başladığınızı ya da iş/adres değiştirdiğinizi zamanında vergi dairesine bildirmezseniz idari para cezasına tabi tutulacaksınızdır. Ve bu tutarlar da yüzde 43,93 oranında artırılarak 2025 yılında uygulanmaya başlanacaktır.
VUK mük.m.414 uyarınca VUK kapsamındaki maktu cezalar YDO kadar artırılır. Cumhurbaşkanı, bunu yarı oranda azaltma yetkisine sahiptir.
Örneğin fiş/fatura almamanın cezası 5 bin liradan 7 bin liraya çıkacak. Bu tutarların tam olarak ne kadar olacağı yılsonuna doğru yayımlanacak genel tebliğlerle netleşmiş olacağını da belirtmemde fayda var.
Trafik Cezaları Artacak
Trafik cezaları da yüzde 43,93 oranında artırılacak. Trafik cezalarında kırmızı ışık ihlalinin cezası 1.506 TL'den 2.167 TL'ye çıkacak.
Aşağıda 1 Ocak 2025’ten itibaren uygulanacak trafik para cezaları bulunmaktadır.
Motorlu Taşıtlar Vergisi de Artacak
Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu'nun 10'uncu maddesi uyarınca ödenecek tutarlar her yıl yeniden değerleme oranı kadar artırılarak uygulanmaktadır. Yani bu yıl 100 TL MTV ödediyseniz önümüzdeki yıl 143 TL ödeyeceksiniz.
Ancak Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu m.10 taşıt değerleri ve vergi miktarları YDO oranında artırılır ve Cumhurbaşkanı yüzde 20'sinden az olmamak üzere yeni oranlar belirleyebilir.
Vergi Mevzuatımızda Uygulanan Maktu İstisna Tutarları da Artacak
Vergi mevzuatımızda konut gelirlerine, değer artış kazançlarına gibi kısımlarda maktu istisna uygulanmaktadır. Bu istisnalar mükelleflerin lehinedir ve bu tutarlar da yeniden değerleme oranı kadar artırılacak. Bu tutarları Cumhurbaşkanının değiştirme yetkisi bulunmaktadır.
Bunlar, konut kira gelirlerinden elde edilen istisna tutarı (GVK m.21), iş yeri dışında yemek verilen ücretliye uygulanacak istisna yemek bedeli (GVK m.23/8) ve özellikle tüm ücretlileri/gelir vergisi mükelleflerini ilgilendiren vergi dilimi de (GVK m.103) yeniden değerleme oranı kadar artırılacaktır.
Vergi Dilimleri de Artacak
Ücretliler dahil olmak gelir elde eden gerçek kişilere uygulanan vergi tarifesi dilimleri de yüzde 43,93 oranında artacak. Ancak yüzde 5’e kadar olan küsuratlar geriye doğru uygulanacak.
Özellikle tüm ücretlileri/gelir vergisi mükelleflerini ilgilendiren vergi dilimi de (GVK m.103) değişecek. Cumhurbaşkanının bunu yüzde 50 artırma yetkisi var. Şayet yetkiyi kullanmazsa 2025 yılında gelir vergisi dilimi tahmini aşağıdaki gibi olacak.
Buna göre GVK m.103 uyarınca 1 Ocak 2025’ten itibaren uygulanacak gelir vergisi tarifesinin ilk dilimi 158 bin TL olacaktır.
Yani bu yıl yüzde 20'lik dilime geçmek için yıl içinde ücretinin toplamının 110 bin TL'yi aşması gerekirken 2025 yılında "bu tutar 158 bin TL'yi aşarsa" şeklinde düzenlenecektir.
Maktu Damga Vergisi de Arttı
Damga Vergisi Kanunu mük.m.30 uyarınca maktu damga vergisi YDO oranında artırılır ve Cumhurbaşkanının bu tutarları farklı oranlarda değiştirme yetkisi vardır.
Yazar: Murat Batı
Kaynak: https://t24.com.tr/
