6 Soru, 6 Cevap: Borç Yapılandırması ve Matrah Artırımında İlk Ödemeleri Yapmayanların Durumu Ne Olacak?
ERDOĞAN SAĞLAM - 17 Ağustos 2023Peşin ödeme seçeneğinde hesaplanan tutarların tamamı ifadesinden neyin kastedildiği açık.
Değerli okurlar, 7440 sayılı Kanuna göre yapılandırılan borçlar ve matrah/vergi artırımı nedeniyle yapılması gereken ödemeler için mükelleflere peşin veya taksitli ödeme seçeneği sunulmuştu.
Peşin ödeme ve ilk iki taksitin ödenmesinde son gün 31 Temmuz 2023 olduğu halde, yaşanan yoğunluk sebebiyle hak kayıpları yaşanmaması için Hazine ve Maliye Bakanlığı (Maliye) son ödeme gününü 4 Ağustos 2023 Cuma günü sonuna kadar uzattı.
Peşin Ödeme Seçeneğini Tercih Edenlere Yapılan İndirimler Neler?
Peşin ödeme seçeneğini tercih edenlere şu indirimler yapıldı:
* Yİ-ÜFE oranları esas alınarak hesaplanan tutardan yüzde 90 İNDİRİM,
* İdari para cezalarının aslından yüzde 25 İNDİRİM,
* Yapılandırılan borç, sadece fer’i alacak ise hesaplanan Yİ-ÜFE tutarından yüzde 50 İNDİRİM,
* Matrah veya vergi artırımı sonucu tahakkuk eden vergiden (damga vergisi hariç) yüzde 10 İNDİRİM.
Peşin ödemenin ilk taksit ödeme süresi sonuna kadar yapılması gerekiyor.
Taksitle Ödemeyi Tercih Edenlere Hangi Katsayılar Uygulanıyor, Taksit Süresini Kısaltmak Mümkün mü?
Taksitli ödeme seçeneğini tercih edenlere, yukarıda saydığım indirimler yapılmadığı gibi, taksit sayısına göre katsayılar (yani bir anlamada vade farkı) uygulanarak ödeyecekleri tutarlar belirlendi, yani artırıldı.
Buna göre; taksitle ödenmesi gereken tutarlar,
*12 eşit taksit için (1,09),
*18 eşit taksit için (1,135),
*24 eşit taksit için (1,18),
*36 eşit taksit için (1,27),
*48 eşit taksit için (1,36),
katsayısı ile çarpılarak (yani bu katsayılar ile artırılarak) bulunan tutarlar taksit sayısına bölünmek suretiyle aylık taksit tutarları hesaplandı.
Taksitli ödeme seçeneğini tercih edenlere başvuru sırasında tercih ettikleri taksit süresine uygun ödeme planları verildi. Ancak, tercih edilen süreden daha kısa sürede ödeme yapmak mümkün bulunuyor. Bu durumda ödenecek tutarlar, yeni tercih edilen taksit süresine ilişkin katsayıya göre düzeltiliyor.
Peşin veya İlk İki Taksiti 4 Ağustos 2023 Tarihine Kadar Ödeyemeyenler Yapılandırma Hakkını Kayıp mı Ettiler?
Normalde peşin ve ilk iki taksit ödemesinin 4 Ağustos 2023 Cuma günü sonuna kadar yapılmamış olması, yapılandırmadan yararlanma hakkının kaybedilmesine neden oluyor. Çünkü yapılandırmadan yararlanabilmek için, peşin ödemeler ile birinci ve ikinci taksit ödemelerinin sürelerinde ve tam olarak yapılması şart.
Ancak, kanun bu durumda olanlara bir imkân tanıyor.
İlgili maddeye göre, peşin veya taksitli ödeme seçeneğini tercih eden ve ödemesi gereken tutarları (peşin, birinci ve/veya ikinci taksitleri) süresinde ödemeyen veya eksik ödeyenler, hesaplanan tutarların tamamını, ilk taksiti izleyen ayın sonuna kadar gecikme zammı oranındaki geç ödeme zammı ile birlikte öderlerse, katsayı uygulanmaksızın kanundan yararlandırılmaya devam edecekler. Yani hakları kaybolmayacak, sadece peşin ödemeye sağlanan indirimlerden yararlanamayacaklar. (7440 sayılı Kanun, Madde 9/6)
İlk Taksiti İzleyen Ayın Sonundan Hangi Tarihi Anlamalıyız; 31 Ağustos mu, 30 Eylül mü?
İlk taksit ödeme süresi Cumhurbaşkanı Kararı ile uzatılmış ve 31 Temmuz 2023 olarak belirlenmişti. Bu tarihe göre, yukarıda belirttiğim haktan yararlanılabilmesi için hesaplanan tutarların tamamının 31 Ağustos 2023 tarihi sonuna kadar geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi gerekiyor.
Ancak 31 Temmuz 2023 tarihinde ödemede yaşanan sorunlar nedeniyle Hazine ve Maliye Bakanlığınca, peşin ve birinci ile ikinci taksitlerin ödeme süresinin 4 Ağustos 2023 Cuma günü sonuna kadar uzatılmış olması, kanundan yararlanmaya devam edebilmek için geç ödeme zammı ile birlikte ödeme yapılması gereken tarihi Eylül 2023 ayı sonuna (hatta bu tarihin hafta sonuna denk gelmesi sebebiyle 2 Ekim 2023 Pazartesi gününe) uzatır mı?
Maliyenin görüşünün “uzatmadığı” yönünde olduğunu anlıyoruz. Çünkü Gelir İdaresi Başkanlığı'nın web sayfasından yapılan duyuruda, Yapılandırma Kanununun sağladığı imkânlardan yararlanmak için son tarihin 31 Ağustos 2023 tarihi olduğu hatırlatılıyor.
Duyuruda yer alan açıklamalara göre, peşin veya taksitli ödeme seçeneğinin tercih edilmesi ve ödenmesi gereken tutarların (peşin, birinci ve/veya ikinci taksit tutarları) süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde; hesaplanan tutarların tamamının 31 Ağustos 2023 tarihine kadar geçen süre için hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla katsayı uygulanmaksızın kanun hükümlerinden yararlanılabilecek. Ancak, yukarıda belirtiğim gibi peşin ödeme indiriminden yararlanılamayacak.
Maliye uzatma yetkisini, Vergi Usul Kanununun mükerrer 28, 111 ve mükerrer 242 nci maddelerinden alıyor. Yetki 31 Temmuz 2023 tarihli ve 158 sayılı Vergi Usul Kanunu Sirküleri ile kullanıldı.
Kanaatimce bu uzatma ile birinci taksit ödeme süresinin sonunun 4 Ağustos 2023 olarak belirlendiği tartışmasız olduğuna göre, ilk taksiti izleyen ay sonundan da Eylül 2023 sonunun anlaşılması gerekir. Maliyenin görüşünü gözden geçirmesi gerektiğini düşünüyorum.
“Hesaplanan Tutarların Tamamı” İfadesinden Neyi Anlamalıyız?
7440 sayılı Kanunun 9/6 ncı maddesindeki imkândan (geciken ödemelerin geç ödeme zammı ile birlikte yapılarak kanunda yararlanma hakkının korunması uygulamasından) yararlanabilmek için hesaplanan tutarların tamamının ilk taksiti izleyen ay sonuna (Maliyenin görüşüne göre 31 Ağustos 2023 tarihine) kadar geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi gerekiyor.
Peşin ödeme seçeneğinde hesaplanan tutarların tamamı ifadesinden neyin kastedildiği açık, bu tutarlardan “indirim uygulanmamış toplam ödenmesi gereken tutarlar” anlaşılmalı.
Ancak taksitli ödemede bunu tartışabiliriz.
Taksitli ödeme seçeneğinde hesaplanan tutarların tamamı, tüm taksit tutarlarını mı, yoksa sadece ödemesi geciken birinci ve ikinci taksit tutarlarının toplamını mı ifade ediyor?
Bana mantıklı gelen, sadece ilk iki taksitin geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi, kalan taksitlerin ise katsayılar uygulanarak ödenmeye devam etmesi. Kanunla geciken ödemelere böyle bir imkânın sağlanmasının gerekçesi ancak bu olabilir.
Aksi yorum benimsenecek olursa, ödemesi gecikmemiş diğer taksitler için de geç ödeme zammı uygulanmış olur.
Bu konuda yaygın görüşün “tüm taksitler toplamı” şeklinde olduğunu söyleyebilirim. Maliye açıklamasında detay belirtilmemekle birlikte, Maliyenin de bu görüşte olduğunu tahmin ediyorum. Yani taksitle ödeme seçeneğini tercih edenlere, bir anlamda, peşin ödeme dayatılıyor!
İlk İki Taksiti Süresinde Ödeyenler Kalan Taksitlerin Tamamını İlk Taksiti İzleyen Ay Sonuna Kadar Ödeyerek Katsayı Uygulamasından Kurtulabilirler mi?
7440 sayılı Kanuna, Bütçe ve Plan Komisyonundaki görüşmeler sırasında eklenen bir hükümle, ilk taksit ödeme süresi içinde ödenmesi gereken tutarların süresinde ödenmesi ve kalan taksitlerin tamamının ilk taksiti izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi hâlinde katsayı uygulanmayacağı hükme bağlandı.
Buna göre, taksitli ödeme seçeneğinin tercih edilerek ödeme süresi içinde ilk iki taksitin ödenmiş olması şartıyla kalan taksitlerin tamamının ilk taksiti izleyen ay sonuna (Maliyenin görüşüne göre 31 Ağustos 2023 tarihine) kadar ödenmesi halinde katsayı uygulanmaksızın kanun hükümlerinden yararlanılabilecek. Ancak, bu durumda da peşin ödeme indirimlerinden yararlanılamayacak. Ayrıca bu durumda kalan taksitler için geç ödeme zammı da uygulanmayacaktır.
Yazar: Erdoğan Sağlam
Kaynak: https://t24.com.tr/
