Beyan Edilmemiş Gelirlerde Yapılandırma İmkânı
Akif AKARCA / Dr. Mehmet ŞAFAK - 25 Mayıs 20237440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 12/3/2023 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanunla; vergi ve cezalar ile diğer borçların yapılandırılması, ödeme kolaylığı, geçmiş dönemlere ilişkin matrah ve vergi artırımında bulunan mükelleflere ayrıcalıklar, işletme kayıtlarının gerçek duruma uygun hale getirilmesi, ihtilaflı alacakların yeniden yapılandırılması ve sulh yoluyla çözüme kavuşturulması ön görülmüştür.
Bunların yanında beyan edilmemiş veya eksik beyan edilmiş gelir ve kazançların gecikme zammı ve gecikme faizi uygulanmaksızın pişmanlıkla, izaha davet kapsamında veya kendiliğinden beyan edilmesi imkânı getirilmiştir.31.05.2023 tarihine kadar bu imkândan yararlanılabilecektir.
7440 sayılı Kanun’un uygulamasına yönelik usul ve esaslara ilişkin açıklamalara, 1 Seri No.lu Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliği’nde yer verilmiştir. Gelir İdaresi Başkanlığı ilaveten, beyan edilmemiş veya eksik beyan edilmiş gelir, kazanç veya vergiye tabi diğer gelirler yönünden; pişmanlıkla, kendiliğinden veya izaha davet yoluyla beyanname verilmesi suretiyle kanun kapsamında beyan etme imkânından nasıl yararlanılacağına ilişkin broşürle, açıklamalar yapmıştır.
Bu gün yazımızda beyan edilmemiş gelirlerin yapılandırılması üzerinde duracağız.
Beyan Edilmemiş Gelir ve Kazançların Pişmanlıkla Beyanı
31 Aralık 2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemlerde elde edilmiş gelir ve kazançlar ya da vergiye tabi diğer gelirler için beyanname vermemiş olanların veya eksik beyanda bulunanların (ticari ve zirai kazanç, serbest meslek kazancı, kira geliri, değer artışı kazancı, tapu harcı vb.) bu kanun kapsamında pişmanlık hükümlerinden yararlanarak 31 Mayıs 2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) beyanda bulunmaları mümkündür.
Bu durumda tahakkuk eden vergilerin tamamının, pişmanlık zammı yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarın, ödenmesi durumunda vergi cezalarının ve pişmanlık zammının tahsilinden vazgeçilecektir.
Matrah ve vergi artırımı kapsamına giren vergi türleri de dâhil olmak üzere Vergi Usul Kanunu’nun 371’inci maddesinde yazılı kayıt ve şartlar dâhilinde bütün vergi türleri (emlak vergisi hariç) itibarıyla pişmanlıkla beyanda bulunulması mümkündür.
Beyan Edilmemiş Gelir ve Kazançların Kendiliğinden Beyanı
31 Aralık 2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemlerde elde edilmiş gelir ve kazançlar ya da vergiye tabi diğer olaylar için beyanname vermemiş olanların veya eksik beyanda bulunanların (ticari ve zirai kazanç, serbest meslek kazancı, kira geliri, değer artışı kazancı, tapu harcı vb.) bu kanun kapsamında kendiliğinden beyanname verme hükümlerinden yararlanarak 31 Mayıs 2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) beyanda bulunmaları mümkündür.
Bu durumda tahakkuk eden; Vergilerin tamamının, gecikme faizi yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarın, ödenmesi durumunda vergi cezalarının ve zammın tahsilinden vazgeçilecektir.
Kendiliğinden beyanname verilmesi, bu beyannameler hakkında, matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla, vergi incelemesi ve yapılan inceleme sonucu mükellefler adına vergi ve ceza tarhiyatı yapılmasına engel teşkil etmeyecektir.
İzaha Kapsamında Beyan
31 Aralık 2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemlere ilişkin olarak 31 Mayıs 2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) izaha davet kapsamında verilecek beyannameler üzerinden tarh ve tahakkuk ettirilecek vergiler için bu kanunun 4’üncü maddesi hükümlerinden yararlanılması mümkündür.
Bu durumda tarh ve tahakkuk eden vergilerin tamamının, hesaplanan zam yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarın, ödenmesi durumunda vergi cezaların ve zammın tahsilinden vazgeçilecektir.
Ayrıca, kanunun yayım tarihi olan 12 Mart 2023 tarihi itibarıyla 30 günlük beyanname verme süresi geçmemiş veya kanunun yayım tarihinden 31 Mayıs 2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) yapılan tebligatlar üzerine verilecek olan beyannameler 31 Mayıs 2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) verilerek kanun hükümlerinden yararlanılabilecektir.
Matrah ve vergi artırımı kapsamına giren vergi türleri de dâhil olmak üzere bütün vergi türleri itibarıyla beyanda bulunulması mümkündür.
Başvuru Süresi ve Yeri
Kanun kapsamında pişmanlıkla, kendiliğinden veya izaha davet kapsamında beyanda bulunmak isteyen mükelleflerin, 31 Mayıs 2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) tebliğ ekinde yer alan durumlarına uygun dilekçe (Ek: 4/B, 4/C, 4/D) ile birlikte vergi beyannamelerini, bağlı oldukları vergi dairesine, beyannamelerini elektronik ortamda vermeleri zorunda olanların ise elektronik ortamda vermeleri gerekmektedir.
Ödemelerin Süresi ve Yeri
Pişmanlıkla, kendiliğinden veya izaha davet kapsamında beyanda bulunularak yapılandırılan borçlar, borçlunun tercihine göre peşin veya taksitler halinde ödenebilecektir.
Peşin Ödeme ve Avantajı
Kanun kapsamında yapılandırılan borçların tamamının ilk taksit ödeme süresinin son günü olan 3/7/2023 (30/6/2023 tarihinin resmi tatile rastlaması nedeniyle) tarihine kadar (bu tarih dâhil) ödenmesi halinde; yapılandırılan borçlara katsayı uygulanmayacaktır. Yİ-ÜFE oranları esas alınarak hesaplanan tutardan %90 indirim yapılacaktır.
Peşin ödemeler, yapılandırılan borçlara herhangi bir katsayı uygulanmadığından taksitli ödemeye göre daha avantajlıdır.
Peşin veya taksitli ödeme seçeneğinin tercih edilmesi ve ilk taksit ödeme süresi içinde ödenmesi gereken tutarların ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde, hesaplanan tutarların tamamının ilk taksiti izleyen ayın sonuna kadar geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla katsayı uygulanmaksızın kanundan yararlanılır. Ancak, peşin ödeme indiriminden yararlanılamayacaktır.
Taksitle Ödeme
Yapılandırılan borçların taksitle ödenmek istenmesi halinde, başvuru sırasında 12, 18, 24, 36 veya 48 eşit taksitte ödeme seçeneklerinden biri seçilebilecek ve ilk taksit 3/7/2023 (30/6/2023 tarihinin resmi tatile rastlaması nedeniyle) tarihine kadar (bu tarih dâhil), kalan taksitler de takip eden aylık dönemler halinde ödenecektir. Taksitle ödeme durumunda, yapılandırılmış borçlara, ayrıca aşağıda yer alan katsayılar uygulanarak tahsil edilecektir.
- Borçların, başvuru sırasında tercih edilen taksit sayısından daha fazla taksitte ödenmesi mümkün değildir. Başvuru sırasında seçilen taksit sayısından daha az taksitte ödeme yapılması mümkün olup, bu durumda ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilecektir.
- Başvuru sırasında taksitli ödeme seçilmesine rağmen, yapılandırılan borcun tamamının ilk taksit ödeme süresi içinde ödenmesi halinde ayrıca bir katsayı hesaplanmayacak ve Yİ-ÜFE tutarından %90 oranında indirim yapılacaktır.
Taksitli ödeme seçeneğinin tercih edilmesi ve ilk taksit ödeme süresi içinde ödenmesi gereken tutarların süresinde ödenmesi halinde, kalan taksitlerin tamamının ilk taksiti izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi hâlinde katsayı uygulanmaksızın kanundan yararlanılır. Ancak, peşin ödeme indiriminden yararlanılamayacaktır.
Taksitle Ödemede Uygulanacak Katsayılar
Taksitle ödeme tercih edildiğinde 12,18,24,36 veya 48 aylık taksit seçeneğinden biri seçilebilir. Yapılan seçime göre anapara aşağıdaki katsayılarla çarpılarak ödenecek taksit tutarları belirlenir.
Buna göre;12 eşit taksitte yapılacak ödemelerde 1,09/18 eşit taksitte yapılacak ödemelerde 1,135 /24 eşit taksitte yapılacak ödemelerde 1,18/ 36 eşit taksitte yapılacak ödemelerde 1,27/48 eşit taksitte yapılacak ödemelerde 1,36 katsayıları uygulanarak ödenecek tutarlar hesaplanır.
Kanun Kapsamında Ödenmesi Gereken Taksitlerde Aksama ve Gecikme Zammı Uygulaması
- Birinci ve/veya ikinci taksitlerin ödeme sürelerinde (3 Temmuz 2023 ve 31 Temmuz 2023) ödenmemesi veya eksik ödenmesi,
- Birinci ve ikinci taksitlerin süresinde ödenmesine rağmen bir takvim yılında üçten fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi,
- Süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının en geç son taksiti (peşin ödeme seçeneğinin tercih edilmesi halinde ilk taksiti) izleyen ay sonuna kadar ve ödemede gecikilen her ay ve kesri için gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmemesi, hâlinde kanun hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilecektir.
Mücbir Sebep Halinde Kanundan Yararlanma
Hazine ve Maliye Bakanlığınca mücbir sebep hâli ilan edilen Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illeri ile Sivas’ın Gürün İlçesi’ndeki dairelere yapılacak başvurunun süresi, mücbir sebep hâlinin sona erdiği tarihi takip eden üçüncü ayın sonuna kadar yapılabilecektir. Kanun kapsamında ödenmesi gereken tutarların ilk taksiti ise; başvuru süresinin sona erdiği tarihi takip eden ayın sonuna kadar, diğer taksitler ise bu taksiti takip eden aylık dönemler hâlinde ödenecektir.
Buna göre, Kahramanmaraş İlinde meydana gelen depremlerden dolayı mücbir sebep hali ilan edilen illerde kanun kapsamında yapılacak başvuruların 31/10/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) yapılması ve ödenecek birinci taksitin (peşin ödeme dâhil) 30/11/2023 tarihine, ikinci taksitin 2/1/2024 (31/12/2023 tarihinin resmi tatile rastlaması nedeniyle) tarihine kadar (bu tarihler dâhil), diğer taksitlerin ise takip eden aylarda ödenmesi gerekmektedir.
Kanundan yararlanmak üzere yapılacak başvuruların ve buna bağlı taksit ödemelerinin süreleri mücbir sebep hali ilan edilen yerlerdeki dairelere yönelik uzadığından, bu dairelerin dışında mücbir sebep kapsamında olmayan yerlerdeki dairelere bu Kanun kapsamında yapılacak başvuru ve ödeme süreleri uzamayacaktır.
Ödeme Kanalları
Yapılandırılan borçlar borçlunun tercihine göre taksitler halinde veya peşin olarak; Gelir İdaresi Başkanlığı’na ait (gib.gov.tr) internet adresi (İnteraktif Vergi Dairesi ve GİB Mobil Uygulaması) üzerinden veya anlaşmalı bankalar aracılığı ile kredi kartları veya diğer şekillerde ödenebilir. PTT şubelerine de ödenebilecektir.
- Emlak Vergisi Bildirimi ve Yapılandırma
31 Aralık 2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce verilmesi gerektiği hâlde kanunun yayımlandığı 12 Mart 2023 tarihi itibarıyla emlak vergisi bildiriminde bulunmayan veya bildirimde bulunduğu hâlde vergisi eksik tahakkuk eden mükelleflerce, bildirimde bulunulması ve tahakkuk eden vergi ve taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payının kanun kapsamında ödenmesi mümkündür. Bu durumda tahakkuk eden; verginin tamamının, taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payının tamamının, gecikme faizi ve gecikme zammı yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarın, ödenmesi durumunda; vergi cezaları, gecikme faizi ile gecikme zammının tahsilinden vazgeçilecektir.
Başvuru Süresi, Yeri ile Ödeme Yeri
Mükelleflerin başvuru dilekçesiyle birlikte kapsama giren dönemlere ilişkin emlak vergisi bildirimlerini 31 Mayıs 2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) ilgili belediyelere vermeleri ve tahakkuk eden verginin tamamı, taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payının tamamı ile gecikme faizi ve gecikme zammı yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarın ilgili belediyelere ödenmesi gerekmektedir.
Yazar: Akif Akarca & Dr. Mehmet Şafak
Kaynak: https://www.ekonomim.com/
