OSB’ler Yeşilleniyor…

OSB’ler Yeşilleniyor…

Hilmi Develi - 13 Nisan 2023

Avrupa Yeşil Mutabakatı Eylem Planı'nda, Yeşil Organize Sanayi Bölgesi (OSB) ve Yeşil Endüstri Bölgesi Sertifikasyon Sistemi'nin uygulanmaya alınmasına yönelik teknik ve idari çalışmaların tamamlanması görevinin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile TSE'ye verilmekte.

Yeşil OSB, ülkemizde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın yürüttüğü bir projedir.

Dünya Bankası’nca desteklenen bu projede, gerekli sürdürülebilirlik kriterlerini karşılayan OSB’lerin sertifikalandırılması amaçlanmaktadır.

- Bunun için birtakım performans kriterleri belirlenmiş ve ölçüm metotları geliştirilmiştir.

- İklim değişikliği, enerji ve su yönetimi, finansal yönetim, güçlü paydaş ilişkileri ve daha birçok başlık altında kısa uzun vadeli hedefleri, taahhütleri, politikaları ve eylem planları olan - OSB’ler yeşil OSB sertifikasının en büyük adaylardan biri olmaktadır.

- Yeşil OSB statüsüne sahip olmak isteyen sanayi bölgeleri çevresel, sosyal ve finansal sürdürülebilirliği en temel hedeflerinden biri haline getirmelidir.

Yeşil OSB kriterleri nelerdir?

Bir OSB’yi “yeşil” olarak sınıflandırabilmek için temelde dört başlık altında gösterdiği performansa ve sergilediği tutuma bakmak gerekiyor.

Bunları şöyle özetlenebilir:

 Yönetim ve organizasyon

- Kurumsal hedeflerin, değerlerin, misyonların ve vizyonun sürdürülebilirlik kriterleriyle uyumlu olması

- Bölgedeki su, enerji, doğal afet, alt ve üst yapı gibi konulardaki risklerin yönetilmesi

- Planlama ve imar çalışmalarında sürdürülebilirlik ilkelerine bağlı kalınması

- Acil durumlarda firmalara destek verilmesi, hızlı ve etkin koordinasyon sağlanması için gerekli hazırlıkların yapılması, eylem planlarının oluşturulması

Çevresel uyumluluk

- Kurumsal faaliyetlerin tamamında küresel ısınma, iklim değişikliği, biyoçeşitliliğin bozulması; deniz, hava ve toprak kirliği gibi sorunların göz önünde bulundurulması

- Etkin bir atık yönetim sistemi ile atıkların sürdürülebilir şekilde bertaraf edilmesi ve/veya başka prosesler için girdi olarak değerlendirilmesi

- Su, karbon ve ekolojik ayak izlerinin sürekli olarak hesaplanması, doğrulanması ve raporlanması.

Finansal sürdürülebilirlik

- OSB’deki küçük ve ortak ölçekli işletmelere (KOBİ) ekonomik desteklerin sağlanması; bunun için kaynak oluşturulması

- Yerel firmalara maliyetlerini sürdürülebilir şekilde azaltabilmeleri için destekler sunulması

- Yerel ekonomiyi güçlendirecek adımların atılması

- İstihdamı artıracak katma değeri yüksek projelerin hayata geçirilmesi

- İhracatın sürdürülebilir şekilde artırılması için uzun vadeli ekonomi politikalarının oluşturulması

Sosyal refah

- OSB’nin tüm sosyal ortakları arasında hızlı, kolay ve etkili bir iletişim ağı geliştirilmesi

 - OSB’lerin kurumsal sosyal sorumluluk standartlarına bağlılığının artırılması; sosyal uygunluk denetimlerinin ön plana çıkarılması

 - Sosyal yönetim sistemleriyle kurumların sosyal sürdürülebilirlik ilkelerine bağlı kalmasını sağlamak

Yeşil OSB sertifikası sahip olmak isteyen OSB’ler yukarıda listelenen konulardaki gereksinimleri karşılamalıdır

Bunun için içerisinde finansal tablolar, su ve enerji kullanımı, ihracat payları, yerel olarak satın alınan ürün ve hizmetler, çalışanların cinsiyet eşitliği seviyesi, müşteri ve çalışan memnuniyeti vb. gibi konularda sonuçların dokümante edildiği bir rapor hazırlamak ve Bakanlığa sunmak zorundadır.

Daha sonra bir denetim süreci işletiliyor ve başarılı olan OSB’lere yeşil OSB belgesi takdim ediliyor.

Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) Kanunu'na "Yeşil OSB" tanımı eklenecek

Yeşil OSB; kaynak ve enerji verimliliği, yalın üretim, endüstriyel atık işbirliği ve çevreye duyarlı uygulamaları ile öne çıkan çevresel, ekonomik, sosyal ve yönetimsel açıdan Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenen kriterler kapsamında Türk Standartları Enstitüsü (TSE) tarafından sertifikalandırılan OSB'leri kapsayacak.

- Yeşil OSB sertifikasyonu

Sanayi bölgelerinin uluslararası standartlara ulaştırılmasına katkı sağlamak, Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM), diğer uluslararası mevzuat, adaptasyonlar ile yeşil finansmana erişimini kolaylaştırmaktır.

Yeşil OSB sertifikasyonunun çevre etiketi ve atık yönetimi, sürdürülebilir finans, sera gazı emisyonu doğrulama, yaşam döngüsü analizi, elektrikli araç ve şarj altyapıları gibi hizmetleri kapsamakta.

- Yasa gerekçesi

4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’na göre kurulan ve işletilen organize sanayi bölgelerinde sanayilere elektrik, doğalgaz, arıtma tesisi gibi her türlü alt yapı imkânları ile donatılmış yatırıma hazır sanayi alanları sunulmaktadır.

OSB'lerde yapılacak sanayi yatırımlarının hızlandırılması için öncelikle OSB planlama, kuruluş ve kamulaştırma süreçlerinin hızlandırılmasına ihtiyaç duyulmakta olup söz konusu ihtiyacın giderilmesi için bu kanun teklifi hazırlanmıştır” denilmekte.

 - Yasada yer alan yeni düzenlemeler

- Yürürlükteki imar planlarında sanayi alanı olarak belirlenen yerlerde, planı onaylayan idarenin görüşünün alınması ve imar planına esas jeolojik ve jeoteknik etüt yapılması kaydıyla OSB yer seçimi işlemi yapılmadan OSB alanı kesinleştirilecek.

- Yönetmelikte belirtilen şart ve sürelerde yatırım yapmayı taahhüt eden parsel maliklerine, kamulaştırma yapılmadan seçilen alanda OSB tarafından yer verilebilecek.

- Taahhüdü yerine getirmeyenlerin taşınmazları kamulaştırılacak.

- OSB yer seçimi kesinleştirilen alanın bulunduğu büyükşehir belediyesi, il belediyesi, ilçe belediyesi, belde belediyesi, ticaret ve sanayi odası, il özel idaresi veya yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığı, konuyla ilgili mesleki kuruluş ve teşekküllerin temsilcileri Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın uygun görüşüne istinaden OSB kuruluşunda yer alabilecek.

- OSB, kuruluşunda yer alan kurum ve kuruluşların temsilcileri ve vali tarafından imzalanmış kuruluş protokolünün bakanlıkça onaylanması ve sicile kaydı ile OSB tüzel kişilik kazanacak.

Yeşil OSB projelerine öncelik

-Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca OSB olarak sınırları kesinleştirilen alanlarda, acele kamulaştırma kararına istinaden mahkemece takdir edilen taşınmaz bedelinin banka hesabına yatırılması ve acele el koyma kararı verilmesinin ardından yatırımların gecikmemesi için OSB tarafından altyapı inşaatı ve tahsis yapılabilecek, yatırımlar için ruhsat ve izinler verilebilecek.

- Yeşil OSB olmak için hazırlanan projeler, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca kredilendirilecek ve öncelikli olarak değerlendirilecek.

- Arsa satışları, müteşebbis heyetin belirleyeceği ve şeffaflık ilkesi kapsamında yönetmelikte belirlenen esas ve usullere uygun gerçekleştirilecek.

- OSB içinde parsel tahsisleri şeffaflık ilkesi kapsamında yapılacak.

- OSB tüzel kişiliği, sanayi veya hizmet destek alanında bulunan parsellerde üstyapı inşa edebilecek, üretime geçme şart ve taahhüdü veren katılımcılara parselleri üst yapılı kiralayabilecek veya üst yapılı satabilecek.

- Katılımcılar tesislerini üretim amaçlı olmak üzere bir veya birden fazla kiracıya kiralayabilecek.

Yeşil OSB" tanımı ve OSB Kanunu'na "Yeşil OSB" tanımı eklenmesine ilişkin açık kaynaklardan (Resmi gazete dahil) derlediğim bilgiler özetle bunlar.

Yazar: Hilmi Develi

Kaynak: https://www.ekonomim.com/