Vergi Uyuşmazlıklarında e-Duruşma İhtiyacı
Doç. Dr. Ayhan Selçuk ÖZGENÇ - 01 Haziran 2023Vergi uyuşmazlıklarının da görüldüğü idari yargıya hakim ilkelerden biri de “yazılılık” ilkesidir. Bu kapsamda, mahkemeye yöneltilen taleplerin yazılı olarak yapılması gerekmektedir. Bununla birlikte, her ne kadar yazılılık ilkesi geçerli olsa da İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda (İYUK) “duruşma” ya ilişkin hususlarda düzenlenmiştir.*
Duruşma, tarafların iddia ve savunmalarının anlaşılması ve adil yargılanma hakkı bakımından önemli bir araç işlevini görmekte, özellikle teknik ayrıntısı yoğun olan uyuşmazlıklarda konunun taraflarca kapsamlı biçimde ele alınmasına olanak sağlamaktadır.
İdari yargıda çeşitli yönleri açısından tartışmalı olan duruşmaya ilişkin önemli hususlardan biri de e-duruşmadır.
E-duruşmanın kapsamı
E-Duruşma sistemi avukatların bulundukları yerlerden online olarak taraf oldukları duruşmalara katılmalarını sağlamak üzere kurulmuş bir sistemdir.
Hukuk Muhakemesi Kanunu’nun 149. maddesiyle birlikte ilk kez Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS) hukuk mevzuatında düzenlenmiştir. Teknik ayrıntılar ise yönetmelikle** düzenlenmiştir. Buna göre, SEGBİS “UYAP’ta ses ve görüntünün aynı anda iletildiği, kaydedildiği ve saklandığı Ses ve Görüntü Bilişim Sistemidir.”
İYUK çerçevesi
2019 yılında Kanunun 31.maddesinde yapılan değişiklikle ses ve görüntü nakledilmesi yoluyla duruşma icrasında Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu hükümleri uygulanacağı kabul edilmiştir. Bununla birlikte, yasal zemine rağmen e-duruşma henüz hayata geçmemiştir. Konunun teknik bir uyum ve maliyet gerektirdiği yadsınmamakla birlikte mahkeme sayısı bakımından adli yargı kadar geniş olmayan bir yargı kolunda daha kısa sürede uygulamaya geçmesini beklemek makul olacaktır.
Duruşma zaptı
Medeni yargılama ve ceza yargılamasının aksine duruşmada bulunması zorunlu olan zabıt katibi, idari yargı duruşmalarında bulunmaz. Ayrıca idari yargılamada, duruşma sırasında tutanak tutulmasını gerektiren bir yasal düzenleme bulunmamaktadır.
Bununla birlikte, yönetmelik gereği*** duruşma tutanağının düzenleneceği, tutanaklarda duruşmada hazır bulunanların belirtileceği, bu tutanaklarda, ayrıca taraf ve vekillerinin iddia ve savunmaları ile duruşma safahatına ait kısa bir özet yazılacağı düzenlenmiştir.
Usuli sorunları bertaraf etmek açısından, e-duruşmanın uygulamaya geçirilmesi yargılama sırasında duruşma zaptı tutulmaması ile ilgili sorunları da ortadan kaldıracaktır.
*İYUK, m. 17-19, m.31/1
**Bölge Adliye ve Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdari ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik (m.4)
*** Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin İdari İşler ile Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesi Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik ( m. 69)
Yazar: Doç. Dr. Ayhan Selçuk ÖZGENÇ
Kaynak: https://www.dunya.com/
