Enflasyon Düzeltmesi 1 Ocak’ta Geliyor
30 Ekim 2023Firmanız Enflasyon Düzeltmesi Kapsamında Giriyor mu? 20 Yıl Sonra Uygulama Girecek Olan Enflasyon Düzeltmesi ile İlgili Ne Kadar Bilgi Sahibisiniz?
Yüksek enflasyonun birçok olumsuz etkisinden bir tanesi de işletmelerin mali tablolarının bozulması, bilançodaki kalemlerin olması gereken değerleri yansıtmamasıdır. Bu olumsuz etkiyi kırmak için enflasyon muhasebesi uygulanarak finansal tablolar yüksek enflasyonun etkisinden arındırılmaya çalışılır. Bizim Vergi Usul Kanunu (VUK)’nda da yüksek enflasyonun bilançolar üzerindeki etkisini arındırmaya çalışan bir müessese bulunmaktadır. VUK’ta 2003 yılında yapılan değişiklikle mükerrer 298. madde yeniden düzenlendi ve “Enflasyon Düzeltmesi” başlığı ile enflasyon muhasebesi hayatımıza girdi. Yapılan düzenleme uyarınca, enflasyon (ÜFE) son üç hesap döneminde %100'den ve içinde bulunulan hesap döneminde % 10'dan fazla olması halinde bilanço enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaktadır.
Kısa bir süre önce Gelir İdaresi Başkanlığınca, 2023 hesap dönemi sonu ve izleyen hesap dönemlerine ilişkin olarak enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak mali tabloların ve düzeltme işlemlerinin usul ve esaslarının belirlenmesine yönelik Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği taslağı hazırlanmıştır.
Enflasyon Düzeltmesi Nedir?
Enflasyon düzeltmesi kısaca; bilançodaki parasal olmayan kıymetlerin tarihi değerlerinin (düzeltmeye esas alınacak tutarın) düzeltme katsayısıyla çarpılması suretiyle bilançonun ait olduğu tarihteki satın alma gücü cinsinden hesaplanması işlemi olarak tanımlanabilir.
Enflasyon Düzeltmesi Ne Zaman Uygulanacak?
2023 takvim yılı sonu itibarıyla (Kendilerine özel hesap dönemi tayin edilen mükellefler, 2024 yılında biten özel hesap dönemi sonu itibarıyla), 2023 hesap dönemine ilişkin mali tabloların enflasyon düzeltmesine tabi tutulması gerekmektedir. Ayrıca şartların oluşmasına bağlı olarak geçici vergi dönemleri dâhil 2024 hesap dönemi (kendisine özel hesap dönemi tayin edilenlerde 2025 yılında biten hesap dönemi) ve şartların devamına bağlı olarak izleyen dönemlere (geçici vergi dönemleri ve hesap dönemleri) enflasyon düzeltmesi uygulanacaktır.
Enflasyon Düzeltmesi Hangi Mali Tablolarda Uygulanacak?
Enflasyon düzeltmesi, mali tablolar arasından, sadece bilançolara uygulanacaktır.
Enflasyon Düzeltmesini Kimlerin Uygulaması Gerekiyor?
Kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, vergi usul yasasına göre enflasyon düzeltmesi yapmak zorundalar. İşletme defteri tutan esnaf ile serbest meslek erbapları ise enflasyon düzeltmesi kapsamına girmiyorlar. Ancak bu mükelleflere amortismana tâbi iktisadi kıymetlerini düzeltilmiş tutarları üzerinden amortismana tâbi tutabilme imkânı sağlanmış durumda.
Enflasyon Düzeltmesinin Bilançonun Hangi Kalemlerinde Uygulanması Gerekiyor?
Bilançolarda parasal ve parasal olmayan kıymetler bulunmaktadır. Bunlardan sadece parasal olmayan kıymetler enflasyon düzeltmesi kapsamına giriyor. Bu kıymetlerden bazılarını;
- Stoklar
- Mali duran varlıklar
- Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile birikmiş amortismanlar
- Yıllara sari inşaat ve onarım işi maliyetleri/hakedişleri
- Bazı verilen/alınan sipariş avansları
- Gelecek aylara/yıllara ait giderler
- Gelecek aylara/yıllara ait gelirler
- Öz sermaye kalemleri (Sermaye, emisyon primi, yedekler, geçmiş yıllar kar/zararı gibi)
olarak sıralayabiliriz. Kasa, banka hesapları, alış bedeli ile değerlenmeyen menkul kıymetler (tahviller gibi) alacaklar ve borçlar parasal kıymet olarak kabul edildiğinden düzeltme kapsamına girmiyorlar.
Reel Olmayan Finansman Maliyeti (ROFM) nedir?
Reel olmayan finansman maliyeti; her türlü borçlanmada, borç tutarlarına (yabancı para üzerinden borçlanmalarda borcun alındığı tarihteki Türk Lirası karşılıklarına), borcun kullanıldığı döneme ait TEFE artış oranının uygulanması suretiyle hesaplanan tutarı ifade etmektedir.
2023 hesap dönemi sonuna ait bilanço üzerinde yapılacak düzeltme işleminde; bilançoda yer alan bazı parasal olmayan varlıkların içerisinde bulunan reel olmayan finansman maliyetlerinin, ilgili varlığın maliyet veya alış bedelinden düşülmesi sonucu bulunacak tutar düzeltmeye esas alınacaktır.
Lebib Yalkın Akademi Enflasyon Muhasebesi Eğitimine katılarak temel düzeltme yaklaşımlarını, parasal kazanç/kayıp ve özsermaye kavramlarının aydınlatmasını amaçlamakta ve enflasyon örneklere dayalı olarak enflasyon muhasebesi sistemi hakkında detayları öğrenebilirsiniz.
