Özet

03/02/2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 7495 sayılı “İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile sosyal güvenlik ve çalışma hayatı ile ilgili bazı değişikler yapılmıştır.

4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nda yapılan değişiklikler ile yakın zamanda gündemimizden düşmeyen salgın hali kısa çalışma halleri arasına girmiş, kısa çalışma ödeneğine hak kazanma koşulları ve ödenen kısa çalışma ödeneklerine ait sürenin işsizlik ödeneği süresinden düşürülmesi hususunda her iki ödenek arasına süre koşulu getirilmiştir. Ayrıca 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun ek 2’nci maddesinin son fıkrasına eklenen cümle ile kısa çalışma ödeneğinin sigortalının kusurundan dolayı fazla ödendiğinin ortaya çıkması halinde fazla yapılan ödemenin yasal faizi ile birlikte sigortalıdan tahsil edileceği düzenlenmiştir.

7495 sayılı Kanun’la yapılan değişiklik ile 6111 sayılı ilave istihdam işveren sigorta primi teşviki uygulama süresi 31/12/2025 tarihinde kadar uzatılmış ve Cumhurbaşkanına bu süreyi bir yıl daha uzatma yetkisi verilmiştir. 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Alanında Bazı Mali Hükümler Hakkında Kanun’da İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü’nün düzenlendiği 12 nci maddenin üçüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.

En düşük yaşlılık aylığının 10.000 TL olarak belirlenmesi ve 01/01/2024 ila 31/12/2024 ayları arasındaki asgari ücret desteğinin 699,90 TL olarak belirlenmesine yönelik Kanun maddeleri yine 7495 sayılı Kanun’da yer almıştır. 2024 yılı başından önce bağlanmış gelir ve aylıklar ile 2024 yılında bağlanacak malullük, yaşlılık veya ölüm aylıkları 2024 yılı Ocak ayından itibaren geçerli olmak üzere altı aylık artış oranı yüzde 49,25 olarak düzenlenmiş ve yaşlılık aylıklarına %49,25 zam yapılmıştır.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun Teftiş ve İdari Yaptırımlar bölümüne eklenen madde ile (24/A) “Bakanlığın inceleme, kontrol, denetim yetki ve sorumluluğu”na ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kısa çalışma, kısa çalışma ödeneği, ilave istihdam teşviki, yaşlılık aylığı, asgari ücret desteği, iş sağlığı ve güvenliği.

1.  Giriş

3 Şubat 2024 tarih 32449 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “7495 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile başta işsizlik sigortasına ilişkin kuralları ve uygulama esaslarını düzenleyen 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanun ile sosyal sigortalar ile genel sağlık sigortası bakımından kişileri güvence altına alan; bu sigortalardan yararlanacak kişileri ve sağlanacak hakları, bu haklardan yararlanma şartları ile finansman ve karşılanma yöntemlerini belirleyen; sosyal sigortaların ve genel sağlık sigortasının işleyişi ile ilgili usûl ve esasları düzenleyen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve  işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenleyen 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda bazı değişiklikler yapılmıştır.

Yazımızda 7495 sayılı Kanun ile İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda yapılan değişikliklere yer verilmiştir.

İlgili Kanun ile başta 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu olmak üzere 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda yapılan değişiklikler sırasıyla aşağıda yer almaktadır.

2.  Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneğini Düzenleyen Madde De Değişiklik

7495 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un birinci maddesi 1 Mart 2024 tarihi itibariyle yürürlüğe girecek olup ilgili kanun maddesi ile “genel salgın hali” de kısa çalışma yapılabilecek durumlar arasına eklenmiştir.

Madde 1- 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun ek 2’nci maddesinin birinci fıkrasına “bölgesel kriz” ibaresinden sonra gelmek üzere, “genel salgın” ibaresi eklenmiş, üçüncü fıkrasının ikinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, dördüncü fıkrasına ikinci cümlesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki cümleler eklenmiş, dördüncü fıkrasının son cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve yedinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir.

“Sigortalının kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için, kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olması ve son üç yılda en az 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olması gerekir.”

“Kısa çalışma ödeneği, her ayın beşinde aylık olarak sigortalının kendisine ödenir. Ödeme tarihini öne çekmeye Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yetkilidir. Kısa çalışma ödeneği, damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz, nafaka borçları dışında onda birinden fazlası haczedilemez veya başkasına devir ve temlik edilemez.”

“Kısa çalışma ödeneği olarak ödenen süreler, kısa çalışma başlama tarihinden itibaren 3 yıl içindeki hizmet akdi fesihlerine istinaden yapılacak işsizlik ödeneği ödemelerine ilişkin hak sahipliği sürelerinden düşülür.”

“Sigortalının kusurundan kaynaklanan fazla ödemeler ise yasal faizi ile birlikte sigortalıdan tahsil edilir, ölen sigortalılara ait fazla ödemeler geri tahsil edilmez.”

Ek Madde 2’nin üçüncü fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan “İşçinin kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için, hizmet akdinin feshi hariç işsizlik sigortası hak etme koşullarını yerine getirmesi gerekir.” ifadesi “Sigortalının kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için, kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olması ve son üç yılda en az 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olması gerekir.” şeklinde değiştirilerek öncelerde kısa çalışma ödeneğine hak kazanma koşulu işsizlik ödeneğine hak kazanma koşulu ile bir iken ilgili değişiklik ile kısa çalışma ödeneğine hak kazanma koşulu ayrıca düzenlenmiştir. 25.03.2020 tarihli 7226 sayılı Kanunun 41 inci maddesi ile 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na Geçici 23’üncü madde eklenmiş ve bu madde ile yeni koronavirüs (Covid-19) kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan kısa çalışma başvuruları için kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 60 gün hizmet akdine tabi olanlardan son üç yıl içinde 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödenmiş olması koşulu getirilmişti. 7495 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un birinci maddesinin ikinci fıkrası ile Geçici 23’üncü madde de ki kısa çalışma ödeneğine hak kazanma koşulu kısa çalışma başlama tarihinden önceki hizmet akdine tabi olma süresi arttırılarak Kanun metnine eklenmiştir.

Günlük kısa çalışma ödeneğinin hesaplamasına yer verilen 4447 sayılı Kanunun ek ikinci maddesinin dördüncü fıkrasının ikinci cümlesinden sonra gelmek üzere “Kısa çalışma ödeneği, her ayın beşinde aylık olarak sigortalının kendisine ödenir. Ödeme tarihini öne çekmeye Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yetkilidir. Kısa çalışma ödeneği, damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz, nafaka borçları dışında onda birinden fazlası haczedilemez veya başkasına devir ve temlik edilemez.” ifadeleri eklenerek kısa çalışma ödeneğinin ödenme zamanı, yapılacak yasal kesinti ve haczedilme durumları düzenlenmiştir.

Yine ilgili dördüncü fıkranın son cümlesinde yer alan “Kısa çalışma ödeneği olarak yapılan ödemeler başlangıçta belirlenen işsizlik ödeneği süresinden düşülür.” ifadesi “Kısa çalışma ödeneği olarak ödenen süreler, kısa çalışma başlama tarihinden itibaren 3 yıl içindeki hizmet akdi fesihlerine istinaden yapılacak işsizlik ödeneği ödemelerine ilişkin hak sahipliği sürelerinden düşülür.” şeklinde değiştirilerek kısa çalışma ödeneği olarak ödenen sürelerin işsizlik ödeneğine ilişkin hak kazanılan sürelerden mahsubu için kısa çalışma başlama tarihi itibariyle üç yıllık sürenin dikkate alınacağı düzenlenmiştir. Böylelikle işçinin kısa çalışma sonrası üç yıl içinde işten ayrılması halinde kısa çalışma ödeneğinde geçen süreleri, işsizlik ödeneği hakkediş süresinden düşürülebilecekken, feshin üç yıl dolması itibariyle yapılması durumunda ilgili kısa çalışma ödeneğindeki süreler mahsup edilemeyecektir. 4447 sayılı Kanunun ek ikinci maddesinin yedinci fıkrasında yer alan “İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.” cümlesinden sonra gelmek üzere eklenen “Sigortalının kusurundan kaynaklanan fazla ödemeler ise yasal faizi ile birlikte sigortalıdan tahsil edilir, ölen sigortalılara ait fazla ödemeler geri tahsil edilmez.” cümlesi ile yapılan fazla ödemeler için işveren sorumluluğunun yanı sıra işçinin sorumluluğu da eklenmiştir.

3.  6111 Sayılı Kanun ile İlave İstihdama Yönelik Getirilen İşveren Sigorta Primi Teşvikinin Uygulanma Süresi Uzatıldı

7495 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un ikinci maddesi ile 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren yürürlüğe girmek üzere 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunun geçici 10 uncu maddesinin on ikinci fıkrasında uygulanma süresi olarak yer alan 31/12/2023 tarihi 31/12/2025 tarihine kadar iki yıl uzatılmıştır. Cumhurbaşkanı’na uygulanma süresini 31/12/2026 tarihine kadar uzatma yetkisi verilmiştir.

Madde 2- 4447 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinin on ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “Bu madde hükümleri 31/12/2025 tarihine kadar uygulanmaya devam edilir. Cumhurbaşkanı, bu maddenin uygulanma süresini 31/12/2026 tarihine kadar uzatmaya yetkilidir.”

4.  1 Mart 2024 Tarihinden Önce Kısa Çalışması Başlayanlar Ek İkinci Maddenin Üçüncü ve Dördüncü Fıkrasındaki Değişikliklerden Etkilenmeyecek

7495 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un üçüncü maddesi ile 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na 1 Mart 2024 tarihinden geçerli olmak üzere Geçici 34’üncü madde eklenmiştir.

Madde 3- 4447 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“Geçici Madde 34- Kısa çalışma başlama tarihi bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce olanlar hakkında ek 2’nci maddenin üçüncü fıkrası ile dördüncü fıkrasının bu maddeyi ihdas eden Kanun ile yapılan değişiklik öncesindeki hükümleri uygulanır.”

İlgili madde ile 1 Mart 2024 tarihinden önce kısa çalışmaya başlayanların 4447 sayılı Kanun’un ek 2 inci maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkrasında yapılan değişikliklerden etkilenmeyeceği düzenlenmiştir.

5.  3146 Sayılı Kanun’da Yer Alan Ortam Ölçümleri, Analiz Laboratuvarlarının İnceleme, Kontrol Ve Denetimlerinin Yerine Getirilmesine İlişkin Hükümler Yürürlükten Kaldırılmıştır

Kanun’un 4’üncü maddesi ile 3 Şubat 2024 tarihinden geçerli olmak üzere; 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Alanında Bazı Mali Hükümler Hakkında Kanun’da İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü’nün düzenlendiği 12 nci maddenin üçüncü fıkrasında yer alan “20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 24 üncü maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen eğitim kurumları, ortak sağlık ve güvenlik birimleri ile birinci fıkra gereğince iş sağlığı ve güvenliği ortam ölçüm, analiz laboratuvarlarının inceleme, kontrol ve denetimleri, iş sağlığı ve güvenliği uzmanı ve yardımcıları ile mühendis, fizikçi, kimyager, biyolog ve tabipler tarafından yerine getirilebilir. Bu madde kapsamında görevlendirilenler hakkında 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinin (b) fıkrası hükmü uygulanır.” hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır.

Madde 4- 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Alanında Bazı Mali Hükümler Hakkında Kanunun 12’nci maddesinin üçüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.

6.  En Düşük Emekli Maaşı 10.000 TL Olarak Belirlendi

Kanun’un 5 inci Maddesi ile 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “en az emekli maaşlarını” düzenleyen Ek 19’uncu maddesinde yapılan değişiklik ile 2024 yılı Ocak ayı ödeme döneminden itibaren uygulanmak üzere aylık 10.000 TL’ye çıkarılmasına yönelik düzenleme yapılmıştır. Yapılan değişiklik ile; 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun Ek 19 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan “7.500” ibaresi “10.000” şeklinde değiştirilmiştir.

MADDE 5- 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun ek 19 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan “7.500” ibaresi “10.000” şeklinde değiştirilmiştir.

7.  01/01/2024 İle 31/12/2024 Arası Asgari Ücret Desteği 699,90 TL Olarak Belirlenmiştir

7495 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un altıncı maddesi ile 01/01/2024 tarihinden itibaren uygulanmak üzere 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na Geçici 101 inci Madde eklenmiştir. Eklenen bu madde ile 01/01/2024-31/12/2024 dönemi için asgari ücret desteği 699,90 TL olarak kararlaştırılmıştır.

Madde 6- 5510 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“Geçici Madde 101- 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında haklarında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran işverenlerce;

a) 2023 yılının aynı ayına ilişkin Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde prime esas günlük kazancı 671 Türk lirası ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısını geçmemek üzere, 2024 yılında cari aya ilişkin verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının,

b) 2024 yılı içinde ilk defa bu Kanun kapsamına alınan işyerlerinden bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının,

2024 yılı Ocak ila Aralık ayları/dönemi için günlük 23,33 Türk lirası ile çarpımı sonucu bulunacak tutar, bu işverenlerin Kuruma ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edilir ve bu tutar İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanır. Ancak (a)  bendinde  belirtilen

prime esas günlük kazanç tutarı, 6356 sayılı Kanun hükümleri uyarınca toplu iş sözleşmesine tabi özel sektör işverenlerine ait işyerleri için 1.341 Türk lirası olarak esas alınır.

Bu madde kapsamında destekten yararlanılacak ayda/dönemde, 2023 yılı Ocak ila Aralık aylarında/döneminde aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında uzun vadeli sigorta kollarından en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki/dönemdeki sigortalı sayısının altında bildirimde bulunulması hâlinde bu madde hükümleri uygulanmaz.

Mevcut bir işletmenin kapatılarak değişik bir ad ve unvan altında ya da bir iş birimi olarak açılması veya yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın kaydırılması, şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirilmesi gibi İşsizlik Sigortası Fonu katkısından yararlanmak amacıyla muvazaalı işlem tesis ettiği anlaşılan veya sigortalıların prime esas kazançlarını 2024 yılı Ocak ila Aralık ayları/dönemi için Kuruma bildirmediği veya eksik bildirdiği tespit edilen işyerlerinden İşsizlik Sigortası Fonunca karşılanan tutar, gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte geri alınır ve bu işyerleri hakkında bu madde hükümleri uygulanmaz.

Ancak, ilgili ayda 2024 yılı Ocak ile Aralık aylarına/dönemine ait aylık brüt asgari ücretin onda birini geçmeyecek tutarda eksik prime esas kazanç bildirimi yapıldığının tespiti durumunda Kurumca yapılacak ihtar üzerine on beş günlük süre içinde söz konusu eksikliği gideren işyerleri hakkında bu madde hükümleri uygulanmaya devam eder. İşyerinde çalıştırılan sigortalılarla ilgili 2024 yılı Ocak ila Aralık aylarına/dönemine ait aylık prim ve hizmet belgelerinin veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin yasal süresi içinde verilmediği, sigorta primlerinin yasal süresinde ödenmediği, denetim ve kontrolle görevli memurlarca yapılan soruşturma ve incelemelerde; çalıştırılan kişilerin sigortalı olarak bildirilmediği veya bildirilen sigortalının fiilen çalıştırılmadığı durumlarının tespit edilmesi, Kuruma prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunması hâllerinde bu maddeye ilişkin hükümler uygulanmaz. Ancak Kuruma olan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarını 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendiren ya da ilgili diğer kanunlar uyarınca yapılandıran işverenler bu tecil ve taksitlendirme veya yapılandırma devam ettiği sürece bu madde hükümlerinden yararlandırılır. Bu maddenin uygulanmasında bu Kanunun ek 14’üncü maddesi hükümleri uygulanmaz. Birinci fıkranın (a) bendinin uygulanmasında, bir önceki yılın aynı ayına ilişkin olarak aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi verilmemiş olması hâlinde bildirim yapılmış takip eden ilk aya ilişkin aylık prim ve hizmet belgesindeki veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesindeki bildirimler esas alınır. 2023 yılından önce bu Kanun kapsamına alınmış ancak 2023 yılında sigortalı çalıştırmamış işyerleri hakkında birinci fıkranın (b) bendi hükümleri uygulanır. Sigortalı ve işveren hisselerine ait sigorta primlerinin Devlet tarafından karşılandığı durumlarda işverenin ödeyeceği sigorta priminin İşsizlik Sigortası Fonunca karşılanacak tutardan az olması hâlinde sadece sigorta prim borcu kadar mahsup işlemi yapılır. 3213 sayılı Kanunun ek 9 uncu maddesi uyarınca ücretleri asgari ücretin iki katından az olamayacağı hükme bağlanan “Linyit” ve “Taşkömürü” çıkarılan işyerlerinde yer altında çalışan sigortalılar için birinci fıkranın uygulanmasında (a) bendi uyarınca belirlenecek günlük kazanç 1.789 Türk lirası olarak ve 2023 yılının aynı ayına ilişkin Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde bildirilen prim ödeme gün sayısının bir buçuk katını geçmemek üzere, 2024 yılında cari aya ilişkin verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısı dikkate alınır. Bu madde hükümleri, 5018 sayılı Kanuna ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde sayılan kamu idarelerine ait kadro ve pozisyonlarda 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışan sigortalılar için uygulanmaz.

4734 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde sayılan idareler tarafından ilgili mevzuatı uyarınca yapılan ve sözleşmesinde fiyat farkı ödeneceği öngörülen hizmet alımlarında, ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılmasının öngörüldüğü işçilikler için bu maddenin birinci fıkrası uyarınca İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanacak tutarlar bu idarelerce işverenlerin hak edişinden kesilerek Türkiye İş Kurumuna iade edilir.

2024 Ocak ila Aralık aylarına/dönemine ilişkin yasal süresi dışında Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya Hazine ve Maliye Bakanlığına verilecek muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde kayıtlı sigortalılar için bu madde hükümleri uygulanmaz.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Türkiye İş Kurumunun görüşleri alınmak suretiyle Kurum tarafından belirlenir.”

8.  SSK ve BAĞ-KUR Emekli Aylığı %49,25 Zam Yapılması Kararlaştırıldı

7495 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un yedinci maddesi ile 2024 yılı başından önce bağlanmış gelir ve aylıklar ile 2024 yılında bağlanacak malullük, yaşlılık veya ölüm aylıkları 2024 yılı Ocak ayından itibaren geçerli olmak üzere altı aylık artış oranı yüzde 49,25 olarak düzenlenmiştir.

Madde 7- 5510 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“Geçici Madde 102- 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalı ve hak sahiplerine; 2024 yılı başından önce bağlanmış gelir ve aylıklar ile 2024 yılında bağlanacak malullük, yaşlılık veya ölüm aylıklarının bu Kanunun 27’nci, 29 uncu, 33’üncü ve geçici 2'nci maddelerine göre 2024 yılı Ocak ayı itibarıyla hesaplanan aylık tutarları dosya bazında ödenmesi gereken miktar esas alınmak kaydıyla 2024 yılı Ocak ayından geçerli olmak üzere %49,25 oranında artırılır.

Birinci fıkrada belirtilen şekilde artırılan gelir ve aylıklar, 2024 yılı Ocak ayında bu maddede belirtilen artış dışında 55 inci maddeye göre ayrıca artırılmaz.”

9.  7495 Sayılı Kanun ile 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda Değişiklik

7495 sayılı Kanun’un 8 inci maddesi ile aşağıda yer verilen 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun “Teftiş, İnceleme, Araştırma, Müfettişin Yetki, Yükümlülük ve Sorumluluğu” başlıklı 24’üncü maddesinin ikinci fıkrası 3 Şubat 2024 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırılmıştır.

“(2) Bakanlık, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği konularında ölçüm, inceleme ve araştırma yapmaya, bu amaçla numune almaya ve eğitim kurumları ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerinde kontrol ve denetim yapmaya yetkilidir. Bu konularda yetkilendirilenler mümkün olduğu kadar işi aksatmamak, işverenin ve işyerinin meslek sırları ile gördükleri ve öğrendikleri hususları tamamen gizli tutmakla yükümlüdür. Kontrol ve denetimin usul ve esasları Bakanlıkça düzenlenir.”

Madde 8- 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 24’üncü maddesinin ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.

10. 6331 Sayılı Kanun’a Bakanlığın İnceleme, Kontrol, Denetim Yetki ve Sorumluluğunu Düzenleyen Madde Eklendi

7495 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 9 uncu maddesi ile 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun Teftiş ve İdari Yaptırımlar bölümünde yer alan Teftiş, inceleme, araştırma, müfettişin yetki, yükümlülük ve sorumluluğunu düzenleyen 24’üncü maddesinden sonra gelmek üzere “Bakanlığın inceleme, kontrol, denetim yetki ve sorumluluğu” maddesi eklenmiştir.

Madde 9- 6331 sayılı Kanuna 24’üncü maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki madde eklenmiştir.

“Bakanlığın inceleme, kontrol, denetim yetki ve sorumluluğu

Madde 24/A- (1) Bakanlık bu Kanun kapsamındaki eğitim kurumları, ortak sağlık ve güvenlik birimleri, ekipman muayene kuruluşları, iş hijyeni ölçüm, test ve analiz laboratuvarlarında inceleme, yetkilendirme, kontrol ve denetim yapmaya yetkilidir. Bakanlık adına inceleme, kontrol ve denetim İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünde görevli çalışma uzmanı ve çalışma uzman yardımcısı, mühendis, fizikçi, kimyager, biyolog ve tabip unvanlı personel tarafından yerine getirilir. Bu madde kapsamında görevlendirilen personel inceleme, kontrol ve denetim esnasında mümkün olduğu kadar işi aksatmamak, işverenin ve işyerinin meslek sırları ile gördükleri ve öğrendikleri hususları tamamen gizli tutmakla yükümlüdür. Görevlendirilen personele işveren veya çalışanlar tarafından gereken kolaylık sağlanır. Bu fıkraya ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça düzenlenir.

(2) Bu madde kapsamında görev yapan Bakanlık personeli kolluk kuvvetlerinin yardımına ihtiyaç duydukları takdirde, askeri işyerleri hariç olmak üzere, durumu ilgili mülki idare amirine iletirler. Mülki idare amiri 10/6/1949 tarihli ve 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu ile 4/7/1934 tarihli ve 2559 sayılı Polis Vazife ve Salâhiyet Kanununun verdiği yetkiler çerçevesinde yapacağı değerlendirme sonucunda bu talebi uygun bulursa yeteri kadar kolluk kuvveti görevlendirir.

(3) Bu madde kapsamında inceleme, kontrol ve denetim için görevlendirilenler hakkında 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33’üncü maddesinin (b) fıkrası hükmü uygulanır.”

11. 6331 Sayılı Kanun’a Eklenen 24/A Maddesi Sonrası İdari Para Cezaları ve Uygulanması Maddesinde Değişiklik Yapıldı

Kanun’un 10 Uncu Maddesi İle 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun “İdari Para Cezaları ve Uygulanması” başlıklı 26 ncı maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde düzenlenen “24 üncü maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda ölçüm, inceleme ve araştırma yapılmasına, numune alınmasına veya eğitim kurumları ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerinin kontrol ve denetiminin yapılmasına engel olan işverene beş bin Türk lirası” hükmünde yer alan “24 üncü maddesinin ikinci” ibaresi “24/A maddesinin birinci” şeklinde değiştirilmiştir.

Madde 10- 6331 sayılı Kanunun 26’ncı maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde yer alan “24 üncü maddesinin ikinci” ibaresi “24/A maddesinin birinci” şeklinde değiştirilmiştir.

12. Sonuç

03/02/2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 7495 sayılı “İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile sosyal güvenlik ve çalışma hayatı ile ilgili bazı değişikler yapılmıştır.

12.1. Kısa Çalışma Ödeneği ile İlgili Değişiklikler

7495 sayılı Kanunun 1. Maddesi ile 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun Ek 2’nci Maddesinde yapılan değişikliklerle;

•  Kısa çalışma yapılabilecek gerekçelere “genel salgın” hallerinin eklendiği,

•  Sigortalının kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olması ve son üç yılda en az 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olması koşulu düzenlendiği,

•  Kısa çalışma ödeneği, her ayın beşinde aylık olarak sigortalının kendisine ve damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmayacak, nafaka borçları dışında onda birinden fazlası haczedilemeyecek veya başkasına devir ve temlik edilemeyeceği,

•  Kısa çalışma ödeneği olarak ödenen süreler, kısa çalışma başlama tarihinden itibaren 3 yıl içindeki işsizlik ödeneği ödemelerinden düşüleceği,

•  Ölen sigortalılar hariç sigortalının kusurundan kaynaklanan fazla ödemeler yasal faizi ile birlikte sigortalılardan tahsil edileceği düzenlenmiştir.

12.2. 6111 Kanun Numaralı Teşvik Uygulama Süresinin Uzatılması

12.3. Emekli Aylıkları ile İlgili Değişiklikler

7495 sayılı Kanunun 5 inci maddesi ile 5510 sayılı Kanunun EK 19 uncu maddesinin birinci fıkrasında yapılan değişiklikle en düşük emekli aylığının 7.500 TL’den 10.000 TL’ye yükseltilmiştir.

7495 sayılı Kanunun 7 inci maddesi ile de 5510 sayılı Kanunun 4/1 (a) ve (b) bentleri kapsamındaki gelir ve aylıkların 2024 yılı Ocak ayından geçerli olmak üzere %49,25 oranında artırılması kararlaştırılmıştır.

12.4. 2024 Yılı Asgari Ücret Desteği Uygulaması

7495 sayılı Kanunun 5 inci maddesi ile 5510 sayılı Kanuna eklenen Geçici 101 inci Madde ile 5510/4-1 (a) bendi kapsamında haklarında uzun vadeli sigorta kollan hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran işverenlerce;

a) 2023 yılının aynı ayma ilişkin Kuruma verilen APHB / MPHB’lerde prime esas günlük kazancı 671,00 TL ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısını geçmemek üzere, 2024 yılında cari aya ilişkin verilen APHB / MPHB’lerde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının,

b) 2024 yılı içinde ilk defa bu Kanun kapsamına alınan işyerlerinden bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının,

•  2024 yılı Ocak ilâ Aralık ayları/dönemi için günlük 23,33-TL ile çarpımı sonucu bulunacak tutarın, işverenlerin Kuruma ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edileceği ve bu tutarın İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacağı,

•  6356 sayılı Kanun hükümleri uyarınca toplu iş sözleşmesine tabi özel sektör işverenlerine ait işyerleri için prime esas günlük kazanç tutarının 671,00 TL yerine 1.341,00 TL olarak esas alınacağı,

•  Destekten yararlanılacak ayda/dönemde, 2023 yılı Ocak ile Aralık ayları/döneminde APHB/MPHB ile 5510/4-1 (a) bendi kapsamında uzun vadeli sigorta kollarından en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki/dönemdeki sigortalı sayısının altında bildirimde bulunulması hâlinde bu madde hükümlerinin uygulanmayacağı,

•  3213 sayılı Kanunun ek 9 uncu maddesi uyarınca ücretleri asgari ücretin iki katından az olamayacağı hükme bağlanan “Linyit” ve “Taşkömürü” çıkarılan işyerlerinde yer altında çalışan sigortalılar için birinci fıkranın uygulanmasında (a) bendi uyarınca belirlenecek günlük kazanç 1.789 Türk lirası olarak ve 2023 yılının aynı ayına ilişkin Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde bildirilen prim ödeme gün sayısının bir buçuk katını geçmemek üzere, 2024 yılında cari aya ilişkin verilen aylık prim ve hizmet

belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısı dikkate alınacağı,

•  Bu madde hükümleri, 5018 sayılı Kanuna ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde sayılan kamu idarelerine ait kadro ve pozisyonlarda 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışan sigortalılar için uygulanmayacağı düzenlenmiştir.

2024 yılı Ocak ila Aralık dönemleri arasında uygulanacak olan asgari ücret desteğinin aylık

23,33 x 30 = 699,90 TL olarak uygulanacağı karara bağlanmıştır.

12.5. 6311 Sayılı Kanun’da Yapılan Değişiklikler

İlgili Kanunda 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na Bakanlığın inceleme, kontrol, denetim yetki ve sorumluluğu ile ilgili maddeler eklenmiş ve bu değişikliğe istinaden “İdari Para Cezaları ve Uygulanması” maddesinde revizeler yapılmıştır.