Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa İllerinde Meydana Gelen Deprem Nedeniyle SGK Prim Ödeme Yükümlülüklerinin Ertelenmesi

Özet

Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde 06 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen deprem felaketi nedeniyle vatandaşlarımızın SGK prim borçlarının ertelenmesi sağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

5510 sayılı Kanun, afet erteleme, prim erteleme.

1. Giriş

Bilindiği üzere, ülkemizde yaşanan ve büyük yıkım gerçekleştiren depremlerde birçok vatandaşımız hayatını kaybetmiş, çok sayıda vatandaşımız da yaralı olarak kurtulmuştur. Sosyal Güvenlik Kurumu bünyesinde faaliyet gösteren işyerleri ile primini kendi ödeyen sigortalılar herhangi bir afet nedeniyle prim ödeme yükümlülüklerini bir süreliğine yerine getiremedikleri durumlarda 5510 sayılı Kanun’a göre vermekle yükümlü oldukları belgelerin verilme süresi ile ödenmesi gereken primler ertelenmektedir.

Bu makalemizde, Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde 06.02.2023 tarihinde meydana gelen deprem nedeniyle SGK’ya verilmesi gereken belgeler ile primlerinin ertelenmesi hakkında bilgi verilecektir.

2. SGK’ya Verilmesi Gereken Belgeler ile Primlerin Ertelenmesi

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 91’inci maddesinde;

"Yangın, su baskını, sel, kuraklık, yer kayması, deprem gibi afetlerle ağır hastalık, ağır kaza, tutukluluk ve sabotaj gibi nedenlerle ticari veya ekonomik kayıplara uğrayan işverenler, bu Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılar ile bu Kanuna göre primlerini kendileri ödeyen sigortalılar, bu durumu belgelemeleri kaydıyla vakanın veya afetin meydana geldiği tarihten itibaren üç ay içinde talepte bulunmaları ve prim ödeme aczine düştüklerinin, yapılacak inceleme sonucu anlaşılması hâlinde, yukarıda belirtilen vaka veya afet tarihinden önce ödeme süresi dolmuş mevcut Kuruma olan borçlar ile vaka veya afetin meydana geldiği tarihi takip eden üçüncü ayın sonuna kadar tahakkuk edecek Kuruma olan borçları, vaka veya afetin meydana geldiği tarihten itibaren bir yıla kadar Kurumca ertelenebilir.

Birinci fıkrada belirtilen durumlar ile Bakanlık ve Maliye Bakanlığınca müştereken belirlenen vaka, afet veya mücbir sebep hâllerinde Kuruma verilmesi gereken her türlü bilgi ve belge ile yapılması gereken başvuruların vakanın, afetin veya mücbir sebebin meydana geldiği tarihi takip eden üç ay içinde Kuruma verilmesi veya yapılması hâlinde, süresinde verilmiş veya yapılmış sayılır.

Yetkili makamlarca genel hayatı etkilediğine dair karar verilen vaka, afet veya mücbir sebep hâllerinde, genel hayatın etkilendiği bölge, il, ilçe veya mahalde doğrudan veya dolaylı olarak zarar gören işverenlerle sigortalı ve hak sahiplerince bu Kanuna göre Kuruma verilmesi gereken her türlü bilgi ve belge ile yapılması gereken başvuruların, ödenmesi gereken primlerin ve diğer Kurum alacaklarının ödeme sürelerini bu Kanundaki sürelere bağlı olmaksızın, genel hayatın etkilendiği bölge, il, ilçe veya mahaldeki şartları ve gelişmeleri göz önünde tutarak belirlemeye ve ertelemeye Kurum yetkilidir.

Kuruma olan borçların ertelendiği sürede zamanaşımı işlemez ve ertelenen kısmına gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmaz." hükümleri yer almaktadır.

5510 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri kapsamında sigortalı çalıştıran özel ve kamu işverenlerinin, 5510 sayılı Kanun’un 4-1/b kapsamındaki sigortalılar ile diğer sigortalılar ve genel sağlık sigortalılarının ödemekle yükümlü oldukları primleri 5510 sayılı Kanun gereğince; 06.02.2023 ila 31.07.2023 (bu tarihler dâhil) tarihleri arasında 5510 sayılı Kanunun 91’inci maddesi kapsamına alınmıştır.

5510 sayılı Kanunun 91’inci maddesi gereğince 06 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş ili merkezli meydana gelen deprem nedeniyle Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde faaliyet gösteren 5510 sayılı Kanun’un 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri kapsamında sigortalı çalıştıran işverenler ile 5510 sayılı Kanunun 4-1/b kapsamındaki sigortalılar ile diğer sigortalılar ve genel sağlık sigortalılarının 5510 sayılı Kanun gereğince 06/02/2023-31/07/2023 (bu tarihler dâhil) yerine getirmeleri gereken yükümlülükleri ertelenmiştir.

3. SGK İşveren Primlerinin Erteleme Süreleri

Sosyal Güvenlik Kurumunca afet illerinde ikamet eden işyeri işverenleri ile primini kendi ödeyen sigortalıların 06 Şubat 2023 tarihinde prim ödeme süresi dolduğu halde ödenmeyen prim borçlarına erteleme yapılmıştır.

Buna göre;

1) 5510 sayılı Kanun’a göre işverenlerin Kuruma vermekle yükümlü oldukları 2023/Ocak, Şubat, Mart aylarına ait aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin 26/5/2023 tarihine kadar Kuruma verilmesi halinde yasal süresinde verilmiş sayılarak 5510 sayılı Kanunun 102’nci maddesi uygulanmayacaktır.

2) Özel işyerleri bakımından, 2023 yılı Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs ve Haziran aylarına ait prim ödeme sürelerinin 31.08.2023 tarihine (bu tarih dâhil) kadar ertelenmesine karar verilmiştir. Resmi işyerleri bakımından, 2022/Aralık, 2023 yılı Ocak, Şubat, Mart, Nisan ve Mayıs aylarına ait prim ödeme sürelerinin 31.08.2023 tarihine (bu târih dahil) kadar ertelenmiştir.

3) Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerindeki 06.02.2023 tarihi veya öncesinde sona erdiği halde ödenmemiş (özel sektör işyerleri için 2022/Aralık ve öncesi ve resmi sektör işyerleri için 2022/Kasım ve öncesi) dönem borçlarına 5510 sayılı Kanun’un 89. maddesi uyarınca afet başlangıç tarihinden 31.08.2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmayacaktır.

4) Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerindeki yerler için 06/02/2023-31/07/2023 tarihleri arasında tebliğ edilen idari para cezası borçlarının erteleme kapsamına alınarak, tebligat tarihlerinin 16/08/2023 olarak güncellenmesi suretiyle ödeme sürelerinin 31.08.2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) ertelenmesi sağlanmıştır.

5) 6736 sayılı Kanun kapsamında yapılandırılan spor kulüplerinin borçlarına ilişkin taksitlerden son ödeme tarihi 06/02/2023-31/07/2023 tarihleri arasına rastlayan (36. taksit) taksitlerin son ödeme tarihi 31/08/2023 olmuştur.

6) 7020 sayılı Kanun kapsamında yapılandırılan spor kulüplerinin borçlarına ilişkin taksitlerden son ödeme tarihi 06/02/2023-31/07/2023 tarihleri arasına rastlayan (34-35-36. taksitler) taksitlerin son ödeme tarihi 31/08/2023 olmuştur.

7) 7143 sayılı Kanun kapsamında yapılandırılan spor kulüplerinin borçlarına ilişkin taksitlerden son ödeme tarihi 06/02/2023-31/07/2023 tarihleri arasına rastlayan (28-29-30. taksitler) taksitlerin son ödeme tarihi 31/08/2023 olmuştur.

8) 7256 sayılı Kanun kapsamında yapılandırılan işveren ve spor kulüplerinin borçlarına ilişkin taksitlerden son ödeme tarihi 06/02/2023-31/07/2023 tarihleri arasına rastlayan (13-14-15. taksitler) taksitlerin son ödeme tarihi 31/08/2023 olmuştur.

9) 7326 sayılı Kanun kapsamında yapılandırılan işveren ve spor kulüplerinin borçlarına ilişkin taksitlerden son ödeme tarihi 06/02/2023-31/07/2023 tarihleri arasına rastlayan (9-10-11. taksitler) taksitlerin son ödeme tarihi 31/08/2023 olmuştur.

4. Primini Kendi Ödeyenlerin Ertelemeleri

1) Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde ikamet eden 5510 sayılı Kanun’un Ek 5, Ek 6 kapsamındaki sigortalılar ile isteğe bağlı sigortalıların primleri 06 Şubat 2023 tarihinden önce ödeme süresi dolmuş mevcut prim borçları ile 2023 yılı Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran aylarına ait prim borçları 5510 sayılı Kanun’un 89’uncu maddesinde belirtilen gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmaksızın 31.08.2023 tarihine (bu tarih dâhil) kadar ertelenmiştir.

2) Ödeme vadesi Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illeri için 06.02.2023 veya öncesinde (2022 Aralık ve öncesi) sona erdiği halde ödenmemiş dönem borçlarına 06.02.2023-31.08.2023 (bu tarih dâhil) tarihleri arasında gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmamasına karar verilmiştir.

3) Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde meydana gelen deprem felaketi nedeniyle, söz konusu yerlerde ikamet edenlerden 5510 sayılı Kanun’un 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen yabancı uyruklu sigortalılar, (g) bendinde belirtilen Türk vatandaşları (kısmi 60/g dahil) ve aynı maddenin yedinci fıkrasındaki yabancı uyruklu öğrenci kapsamındaki (Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı burslusu öğrenciler hariç) genel sağlık sigortalıları ile 5510 sayılı Kanun’un Ek 13’üncü maddesi kapsamındaki genel sağlık sigortalıların 2022/Aralık ve öncesi dönemlere ait ödeme vadesi geçmiş GSS prim borçlarının gecikme cezası ve gecikme zammı 06/02/2023 tarihi ile dondurularak 6/02/2023-31/08/2023 tarihleri arasında 5510 sayılı Kanunun 89’uncu maddesinde belirtilen gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmaksızın, son ödeme tarihinin 31/08/2023 (dahil) tarihine ertelenmesine karar verilmiştir.

4) 2023/Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs ve Haziran dönemlerine ait GSS prim borçlarına 5510 sayılı Kanun’un 89’uncu maddesinde belirtilen gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmaksızın, son ödeme tarihinin 31/08/2023 (dâhil) tarihine ertelenmesi sağlanmıştır.

5) Deprem bölgesindeki tüm vatandaşların prim borcu olup olmadığına bakılmaksızın sağlık provizyonu almaları sağlanmıştır.

5. Fazla ve Yersiz Ödemelerin Tahsilinin Ertelenmesi

1) Fazla veya yersiz ödemeler ve kamu zararlarından kaynaklanan kurum alacaklarından 06.02.2023 tarihi itibarıyla yapılandırma/taksitlendirme işlemleri bozma koşuluna girmemiş ve ödeme süresi dolmuş mevcut alacaklar ile 31.08.2023 (bu tarih dâhil) tarihine kadar tahakkuk edecek alacakların son ödeme tarihi ilgili mevzuatı gereği gecikme zammı uygulanmaksızın 31.08.2023 tarihine (bu tarih dâhil) ertelenecektir.

2) Deprem bölgesindeki illerdeki sigortalıları kapsayacak şekilde 6.02.2023 tarihinden itibaren girilecek tüm borçlarda 6.02.2023 ile 31.08.2023 (bu tarih dâhil) tarih arasında gecikme zammı hesaplanmayacaktır.  

6. Sonuç

Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde 06 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen deprem felaketi nedeniyle bu illerde ikamet eden 5510 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalılar, genel sağlık sigortalıları, anılan yerlerde faaliyet gösteren 5510 sayılı Kanun’un 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştıran özel ve kamu sektör işyeri işverenlerinin herhangi bir talepleri olmaksızın primlerinin son ödeme süreleri ertelenmiştir. 5510 sayılı Kanun’a göre vermekle yükümlü oldukları her türlü bilgi, belge ve beyanname verme süreleri de uzatılarak deprem sonrasında prim ödeme ve belge verme yükümlülüklerini yerine getiremeyen vatandaşlarımıza kolaylık sağlanmıştır.