Dünyada Vergi Politikaları
MURAT BATI - 09 Kasım 2022Bizde vergi politikası esas itibariyle sermaye lehine (bankalar ve finans kurumlarına uygulanacak kurumlar vergisi oranı hariç) uygulandı. Dünyada örneğin İspanya'da servet vergisi ikinci kez getirildi ama bizde finansal enstrümanlardan sağlanan gelirlerden alınacak gelir vergisi oranları düşürüldü.
Tüm dünya ortaya çıkan enerji ve gıda kriziyle alakalı maliye politikası araçlarından biri olan vergi (oranları) kozlarını farklı şekilde kullanmaya başladı. Hatta o kadar ki vergi kozunu kullanmayan ülke neredeyse kalmadı gibi.
Bizde de KKM'ye, TL mevduat faizlerine, kar dağıtımı esnasında stopajlarda ve benzer örneklerin çoğaltılacağı alanlarda vergi indirimleri gerçekleştirildi hatta vergi oranları özellikle finansal enstrümanlardan elde edilen gelirlerde sıfırlandı.
Bizdeki vergi indirimleri (teşvikleri) genel olarak sermaye üzerinden elde edilen gelirler yönünde yapıldı; ücretler gibi emek eksenli gelirler yönünde pek kullanılmadı. Ücretlerin her ne kadar GVK m.23/8 hükmü uyarınca asgari ücrete kadar olan kısmına vergi istisnası getirilse de uygulama yöntemi dekot yöntemi dediğimiz usulle yapıldığından çok bir vergi avantajı sağlamamaktadır. Bu konuyu daha önce bu yazıda üzere yazmıştım.
Asgari ücrete kadar olan ücretlerin gelir vergisinden istisna edilerek bir miktar ek gelir sağlanmaya çalışılsa da asgari geçim indirimi denilen uygulama da kaldırıldığından reel olarak çok bir şey fark etmedi, özellikle düşük gelirliler için.
Bizde ayrıca 2023 itibariyle kurumlar vergisi oranı yüzde 20'ye düşürülürken banka ve finans kurumları için ise yüzde 25'e yükseltildi.
Ayrıca tahsilatı geciken amme alacaklarına uygulanan gecikme zammı oranı yüzde 1,6'dan yüzde 2,5'e, gecikme faizi oranı da yüzde 1,6'dan yüzde 2,5'e yükseltildi.
Sonuç itibariyle bizde vergi politikası esas itibariyle sermaye lehine (bankalar ve finans kurumlarına uygulanacak kurumlar vergisi oranı hariç) uygulandı.
Dünyada örneğin İspanya'da servet vergisi ikinci kez getirildi ama bizde finansal enstrümanlardan sağlanan gelirlerden alınacak gelir vergisi oranları düşürüldü. Bunun döviz kuru ile müdahale yönü de var elbette.
Aşağıda bazı ülkelerin 2022 Eylül ayından itibaren hem bu dönem hem de gelecek bütçe dönemleri (2023-2024-2025) uygulayacakları/yasalaştırdıkları vergi politikaları yer almaktadır.
Kolombiya
8 Ağustos 2022'de Kolombiya Ulusal Hükümeti, “Eşitlik ve Sosyal Adalet için Vergi Reformu” adlı 118 No'lu Yasa Teklifini sundu.
Kanun teklifinde;
İlaçları sarmak, paketlemek veya paketlemek için kullanılanlar ve tehlikeli atıklar hariç olmak üzere, malları sarmak, paketlemek veya paketlemek için kullanılan tek kullanımlık plastik ürünlerde yeni bir vergi önerilmektedir. Bu vergi, söz konusu malların satışı, kendi tüketimi için kullanılması ve ithalatı üzerinden alınacaktır.
Teklif ile ham petrol ve kömür ihracatına vergi getirilmesini öneriyor. Vergilendirilebilir taban vergi, ham petrol ve kömür ihracatının gemide navlun (FOB) değerinin bir yüzdesi olacaktır. Bu yüzdelik oran, (Maden Bakanlığı tarafından aylık olarak güncellenecek) gözlemlenen uluslararası fiyattan yönetmelikte tanımlanan eşik değerinin çıkarılması ve sonucun gözlemlenen uluslararası fiyata bölünmesiyle elde edilecek.
Kolombiya'da sunulan bu teklif ile işlenmiş kömürün de ulusal karbon vergisi kapsamına alınması planlanıyor. 2023 ve 2024 yıllarında kömüre bu vergi uygulanmayacak ama 2025'te oranın yüzde 25'i uygulanacak. 2026'da oranın yüzde 50'si, 2027'de oranın yüzde 75'i, 2028'den itibaren ise yüzde 100 olarak uygulanacak. Bu önlem, ulusal düzeyde elektrik enerjisi üretim ve dağıtım sektörü üzerindeki istenmeyen etkileri önlemek için kabul edildi.
İsviçre'de KDV Oranları Artırıldı
İsviçre emeklilik sistemine ek finansman sağlamak amacıyla katma değer vergisi (KDV) oranlarında artırılması yönünde 25 Eylül 2022'de referandum yapıldı. Referandum sonucuna göre İsviçre standart KDV oranı yüzde 7,7'den yüzde 8,1'e, konaklama için yüzde 3,7'den yüzde 3,8'e ve indirimli oran yüzde 2,5 yerine yüzde 2,6'ya yükseltilecek. Yeni KDV oranlarının 1 Ocak 2024'te yürürlüğe girmesi planlanıyor (ancak henüz kesin değil). İsviçre Federal Konseyi'nin bunu Aralık 2022'de kesin olarak karara bağlaması bekleniyor.
İspanya'da Servet Vergisi (dayanışma vergisi) İkinci Kez Getirildi
İspanya, artan enflasyonla mücadele etmek adına ikinci bir servet vergisi getirdi ve 10 milyon ABD doları üzerinde servete sahip olanlardan ekstra yüzde 3,5 oranında servet vergisi alınacak. Bu servet vergisinin adı "dayanışma vergisi (solidarity tax)"dir.
Bu vergiyi 23 bin civarı kişinin ya da tüm vergi mükelleflerinin yaklaşık binde 1'i ödeyecek. Bu vergi ile 1,5 milyar euro yani 1,46 milyar dolar kadar gelir hedeflenmektedir.
Bu vergi ile insanların çifte vergilendirilmesini önlemek için, verginin yalnızca insanların varlıklarının özerk toplulukları tarafından vergilendirilmemiş olan kısmına uygulanacak. İnsanlar, 3 ila 5 milyon euro arasındaki varlıklardan yüzde 1,75; 5 milyon euro ile 10 milyon euro arasındaki varlıklardan yüzde 2,1; 10 milyon eurodan (yaklaşık 9,76 milyon dolar) fazla varlıklardan ise yüzde 3,5 oranında vergilendirilecek.
Bu vergi 2023 ve 2024 için geçici vergi olacak ama sonraki yıllar için devam edilip edilmeyeceğine o dönem bakılacak.
İspanya'da ayrıca kadın hijyen ürünleri, prezervatifler ve doğum kontrol hapları üzerindeki satış vergisini yüzde 10'dan yüzde 4'e düşürülecek ama gıda ürünleri üzerinde herhangi bir indirim düşünülmemektedir.
Rusya'da Durum Ne?
Rusya'da 2023, 2024 ve 2025 bütçe dönemlerini kapsayan bir yasa onaylandı. Bu yasada dikkat çekici husus Rusya, 2023-2025'te petrol ve gaz sektörü üzerindeki vergilerden 3 trilyon ruble yani yaklaşık 50 milyar ABD Doları gelir getirme hedefleniyor. Rusya onayladığı bu yasada boru hattı gazı ihracatı için ihracat vergisinde artış, sıvılaştırılmış doğal gaz üzerinden ekstra vergi, gübre ve kömür için ihracat vergisi getirmeyi hedefliyor.
Ayrıca Rusya'da yakıt vergisi ile ham petrol için maden çıkarma vergisinde herhangi bir değişiklik yapmayarak petrol endüstrisinden elde edilen vergi gelirleri artırmak istenmektedir.
Rusya bütçe açığını GSYİH'nin yüzde ikisine; 2025 yılına kadar da binde 7'sine düşürmek hedefindedir.
Ayrıca Rusya Maliye Bakanlığı iç borçlanma ile bütçe açığını kapatmayı planlıyor. Rusya Maliye Bakanlığı 2023'te 1,7 trilyon ruble (28,7 milyar dolar), 2024'te 1,9 trilyon ruble ve 2025'te 2 trilyon ruble borç almayı planlıyor.
Malezya'da Vergi İndirimleri Başladı
Malezya'da küçük ve orta ölçekli işletmeler için ilk 100 bin Malezya Ringgiti (RM) yani yaklaşık 21 bin ABD dolar gelir için gelir vergisi oranında yüzde 2'lik (yüzde 17'den yüzde 15'e) indirim yapıldı. Vergilendirilebilir geliri 50 bin ile 100 bin Malezya Ringgiti yani 10.500-21.000 ABD doları arasında olan bireyler için gelir vergisi oranında yüzde 2 indirim ve vergiye tabi geliri 250 bin ile 400 bin Malezya Ringgiti yani 53 bin-84 bin ABD Doları arasında değişen bireyler için binde 5 artış yapıldı. Ayrıca 2024'te yüzde 15'lik nitelikli yerel asgari ek vergi getirilecek.
Elektrikli araç üretimine vergi teşviki, turizm (oteller, tur şirketlerine) vergi teşviki uzatımı, turizm araçlarına ve elektrikli araçlara ÖTV muafiyeti/istisnası getirildi.
Avustralya'da Kripto Varlıklara İlişkin Kılavuz Yayımlandı
Avustralya Vergi Dairesi (ATO), kripto varlıkların alımı, satımı veya yatırımıyla bağlantılı olarak vergi raporlaması hakkında bir kılavuz yayımladı. Bu kılavuza göre herhangi bir kripto varlık elden çıkarıldığında, elden çıkarmanın sermaye kazancı vergisi amacıyla rapor edilmesi gerektiğini belirtir.
Polonya'da Enerji Şirketlerine Yeni Vergi
Polonya'da enerji şirketleri üzerinden bir vergi (Windfall tax) alınacak. Bu vergiden 13,5 milyar zlotisi (2,75 milyar ABD Doları) gelir hedeflenmektedir. Daha da önemlisi bu şekilde alınan vergiler Polonya halkının enerji dolayısıyla artan faturalarına destek amacıyla kullanılacak.
Ayrıca 2023 yılında hane elektrik fiyatlarını 2.000 kilovat saat seviyesinde sabitlenecek.
Kaynak:
https://t24.com.tr/
