7316 Sayılı Torba Yasa ile Yapılan Vergisel Düzenlemeler

MDERGI/8720A.022

(MAYIS 2021 Sayı: 209)

Uzman Yorumu

7316 SAYILI TORBA YASA İLE YAPILAN VERGİSEL DÜZENLEMELER

Dr. Numan Emre ERGİN
 
Avukat, YMM, E. Hesap Uzmanı

22/04/2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7316 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yapılan çeşitli düzenlemelerden bir kısmı vergiye ilişkindir. Bu yazıda söz konusu Kanun ile vergi kanunlarımızda yapılan değişiklikleri inceleyeceğim.

İlk olarak şirketlerin tamamını yakından ilgilendiren düzenlemeden başlayayım. Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen Geçici 13. madde ile kanunen %20 olan kurumlar vergisi oranı, 2021 yılı vergilendirme dönemine ait kurum kazançları için %25, 2022 yılı vergilendirme dönemine ait kurum kazançları için %23 olarak uygulanacaktır. Bu oranlar, özel hesap dönemi tayin edilen kurumlar için ilgili yıl içinde başlayan hesap dönemlerine ait kazançlara uygulanacaktır.

Torba yasa Meclise sevk edilmeden yaklaşık bir ay önce şirketlerin dağıtmadıkları kârlar üzerinden stopaj yapmalarını öngören bir düzenleme kamuoyuna sızdırılmıştı. Söz konusu düzenlemenin, kurumlar vergisi oranı kanunen artırılmadan nasıl daha fazla ve hızlı vergi alınır düşüncesiyle kaleme alındığını düşünüyorum. Ancak, söz konusu düzenleme önerisine kamuoyundan gelen eleştiri ve görüşler üzerine, bu türden bir stopaj alınmasından vazgeçilmiş ve kurumlar vergisi oranında bu yıl ve önümüzdeki yıl için bir artış öneren yasa teklifi Meclise sevk edilmişti. Tabiri caizse Maliye, ölümü gösterip sıtmaya razı etti. Pandemi nedeniyle kamunun içinde bulunduğu nakit sıkıntısını aşmak adına, son birkaç aydır yapılan vergi artışları da dikkate alındığında böyle bir artış sürpriz olmadı. Zaten, dünyada servet vergilerinin tartışılmaya başlandığı bu günlerde, kurumlar vergisi oranı artışının başka ülkelerde de gündemde olduğunu belirtmek gerekir.

Yasa teklifi Meclise ilk sevk edildiğinde 2021 yılı için yapılacak oran artışının ne zamandan itibaren geçerli olacağına dair tartışmalar da başladı. Çünkü bu artış kurumların geçici vergi beyanlarında uygulayacakları geçici vergi oranını da etkilemektedir. Yasa teklifinin Meclis’e gönderildiği tarihte, hesap dönemi takvim yılı olan işletmeler için her ne kadar 2021 yılının ilk geçici vergi beyannamesi Mayıs 2021’de verilecek olsa da 31 Mart tarihi itibariyle 2021 yılının birinci geçici vergilendirme dönemi kapanmış bulunmaktadır. Bu nedenle, oran artışının 2021 yılının birinci geçici vergilendirme dönemine uygulanması halinde Kanun’un gerçek anlamda geriye yürütülmesi söz konusu olacaktı. Neyse ki, Plan Bütçe Komisyonu’nda bu duruma müdahale edildi ve yapılan değişiklik ile bu madde 1/7/2021 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak ve 1/1/2021 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemine (özel hesap dönemi tayin edilen kurumlar için 1/1/2021 tarihinden itibaren başlayan hesap dönemine) ait kurum kazançları için geçerli olmak üzere yürürlüğe girecek şekilde yasalaştı. Bu durumda, 2021 yılının birinci geçici vergi döneminde geçici vergi oranı %20, diğer geçici dönemlerinde ise %25 oranı olarak uygulanacaktır.

Yasada yer alan diğer bir düzenleme ÖTV’ye ilişkindir. ÖTV Kanunu’nda yapılan değişiklik ile Kanuna ekli (III) sayılı liste kapsamındaki içecek ve tütün mamullerinin, komisyoncular vasıtasıyla veya konsinyasyon suretiyle satışında, imalatçı tarafından komisyoncuya veya konsinyi işletmelere verildiği anda vergilendirilmesine yönelik bir düzenleme önerilmektedir. ÖTV Kanunu’nun 3. maddesi uyarınca, komisyoncular vasıtasıyla veya konsinyasyon suretiyle yapılan satışlarda vergiyi doğuran olay malların komisyoncuya veya kon-sinyeye değil, alıcıya tesliminde gerçekleşmektedir. Bu yeni düzenleme ile içecek ve tütün mamullerinde ÖTV tahsilatı, alıcılara satış beklenmeden öne çekilmiş olacaktır.

Torba yasada yapılan vergisel düzenlemelerin önemli bir bölümü ise 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’a ilişkin olup yapılan değişikliklerin detayları şu şekildedir.

Haczedilen menkul malların elektronik ortamda satışı imkânı getirilmekte ve muhafazası tehlikeli veya masraflı olan malların ihaleye çıkmadan pazarlıkla satılmasına imkân sağlanmaktadır. Artırmaya girecek olanlardan menkul mala biçilen değerin %5’i oranında teminat alınacağı belirtilmekte; alacaklı kamu idarelerine teminat alınmayacak halleri belirleme, teminat olarak para yerine teminat mektubu alınmasına karar vermeleri konusunda yetki verilmektedir.

Hacizli malların artırma sonucunda kendisine ihale edilen malı almaktan vazgeçen kişilere ilişkin olarak yapılan düzenleme şu şekildedir. Müşteri malı almaktan vazgeçer veya verilen mühlet içinde bedelin tamamını vermezse mal ikinci defa artırmaya çıkarılır ve en çok artırana ihale olunur. Mal birinci defa kendisine ihale olunan kimseden, iki ihale arasındaki fark ve diğer zararlar ile fark üzerinden hesaplanacak tecil faizi oranında faiz veya ikinci artırmada talip çıkmaması sebebiyle ihale yapılamadığı takdirde birinci ihale bedeli ve diğer zararlar ile birinci ihale bedeli üzerinden hesaplanacak tecil faizi oranında faiz, ayrıca bir hüküm alınmasına hacet kalmaksızın teminattan mahsubu yapıldıktan sonra bakiyesi bu Kanun hükümlerine göre tahsil edilir ve o mal için idarece yapılan her nevi masraf alınmak suretiyle mal kendisine terk olunur. Birinci artırmada talip çıkmaması sebebiyle ihalenin yapılamaması veya birinci artırmada mal kendisine ihale olunan kimsenin malı almaktan vazgeçmesi ya da verilen mühlet içinde bedelin tamamını vermemesi üzerine yapılan ikinci artırmada mal kendisine ihale olunan kimsenin malı almaktan vazgeçmesi veya verilen mühlet içinde bedelin tamamını vermemesi halinde, bu kimseden ikinci ihale bedeli ve diğer zararlar ile ikinci ihale bedeli üzerinden hesaplanacak tecil faizi oranında faiz, ayrıca bir hüküm alınmasına hacet kalmaksızın teminattan mahsubu yapıldıktan sonra bakiyesi bu Kanun hükümlerine göre tahsil edilir ve o mal için idarece yapılan her nevi masraf alınmak suretiyle mal kendisine terk olunur. Mal bedeli ihale yapılan şahıstan tahsil edilemediği müddetçe asıl borçlunun borçlu sıfatı devam eder.

Hacizli gayrimenkullerin de elektronik ortamda satışına ilişkin de düzenleme yapılmıştır. Buna göre, gayrimenkuller, satış komisyonlarınca fiziki veya elektronik ortamda açık artırma ile satılır. Satış komisyonunun oluşumu alacaklı amme idarelerince belirlenir. Komisyonun çalışma usul ve esaslarını belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.

Gayrimenkul satışında, artırma sonucunda kendisine ihale edilen malı almaktan vazgeçen kişilerin ödemeleri gereken yıllık %5 faiz oranı yerine tecil faizi oranında faiz alınması düzenlenmektedir. Düzenlemeye göre, ihale bedelinin tamamını ödememek suretiyle ihalenin feshine sebep olan kimse teklif ettiği bedel ile bir sonraki ihale bedeli arasındaki farktan ve diğer zararlardan ve fark üzerinden hesaplanacak tecil faizi oranında faizden sorumludur. Bu tutar ayrıca hükme hacet kalmaksızın teminattan mahsubu yapıldıktan sonra bakiyesi tahsil dairesince tahsil olunur. Menkul ve gayrimenkul satışında mesuliyeti bulunan kişilerden alınan teminattan gerekli mahsup yapıldıktan sonra bakiye teminat tutarı irat kaydedilecektir.

Kanunda menkul ve gayrimenkul malların elektronik ortamda satışına ilişkin yapılan düzenleme ise şu şekildedir. Açık artırma, ilanda belirtilen gün ve saat aralığında teklif verme yoluyla yapılır. Elektronik ortamda satışı yapılacak menkul mallar için her halükarda satış ilanı yapılır. Satışa ilişkin farklı mecralarda yapılan ilan ile elektronik ortamda yapılan ilan metinleri arasında farklılık bulunması halinde elektronik ortamda yapılan ilan esas alınır. Elektronik ortamda satışa sunulan mala ilişkin artırma sonucu, izleyen ilk iş günü elektronik ortamda ilan edilir. Elektronik ortamda satılamayan menkul mallar bu Kanun hükümlerine göre pazarlık usulüyle fiziki veya elektronik ortamda satılabilir. Artırma tarihinden önce teklif almaya, tekliflerde asgari artırım bedelini, teklif verme sürelerini, alınacak teminat türünü, artırma sonucunu belirten ilanda yer alacak hususlar ile elektronik ortamda yapılacak satışa ilişkin diğer usul ve esasları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.

7316 sayılı ile yapılan vergisel düzenlemeleri genel olarak değerlendirdiğimizde, Hazine’nin içinde bulunduğu nakit sıkışıklığı nedeniyle vergi gelirlerini artırıcı ve vergi tahsilatını hızlandırıcı değişikliklerin yapıldığını, haczedilen malların elektronik ortamda satışına imkân sağlanarak içinde bulunduğumuz pandemi şartlarında da kamu alacaklarının nakde çevrilmesi imkanlarının artırılmak istendiğini görmekteyiz.

----------o----------