Makaleler

İşveren işçilerden HES kodu talep edebilir mi? Bu talebi yerine getirmeyen işçilere bir yaptırım uygulayabilir mi?

YANIT: Aslında soru oldukça önemli bir konuya temas ediyor. Soruya cevap verirken birkaç açıdan değerlendirme yapılması gerekiyor. Gerçekten işverenin bir yandan işçinin kişisel verilerinin işlenmesini KVKK açısından değerlendirmesi diğer yandan da işyerinde sağlıklı ve güvenli bir çalışma alanı oluşturma zorunluluğunu gözetmesi gerekiyor. Öncelikle belirtelim ki, işçinin HES kodu KVKK m.6/1 uyarınca işçinin özel nitelikli kişisel verisidir. Bu kişisel verinin işverence işlenebilmesi için de KVKK m. 6/2 uyarınca işçinin açık rızası gerekir. Ayrıca şunu da ekleyelim ki veri sorumlusunun bu rızayı alırken işçiyi aydınlatma yükümlülüğünü yerine getirmesi, bunun dışında veri güvenliğine yönelik Kişisel Verileri Koruma Kurulunun aradığı teknik ya da idari önlemleri alması da şarttır. 

Bu verileri işlemek zorunda kaldığı durumlarda da işveren veri işleme faaliyetini amaçla orantılı olarak ve gerektiği kadar yapmalı, gerekliliğin ortadan kalması halinde de bu verileri silmelidir. Daha önce virüsün yayılım hızı ve hastalığa karşı aşılamanın yeterli oranda olmaması, ölüm oranlarının yüksek seyretmesi sebebiyle, daha da açık deyişle olağanüstü koşulların olduğu bir ortamda, daha üstün hak olan yaşam hakkı karşısında işçilerden açık rıza alınması zorunluluğu konusunda toleranslı bir ortam oluşmuştu. Ancak bugün gelinen noktada Bakanlığın HES Kodu uygulamasından vazgeçtiği de dikkate alındığında artık riskin büyüklüğünden ve diğer işçilerin sağlıklı kalma giderek yaşam haklarının korunması zorunluluğundan söz etmek mümkün olamayacaktır. Ancak tüm bu gelişmeler işyerinin özel koşullarının göz ardı edilmesini de gerektirmemelidir kanaatindeyim. Her ne kadar virüs eskisi kadar etkili değilse, aşılama oranlarının artmasıyla birlikte ölüm oranları azalsa da işyeri hekiminin önerisi ve yönlendirmesi ile işyerindeki çalışanların sağlık koşulları ve işin/işyerinin özelliği dikkate alınarak, özellikle de işyerinde vakaların yoğunlaşması gibi durumlarda işverence özel önlemler alma zorunluluğu ortaya çıkabilir.   

Sonuç olarak; bugün için işverenin işçiden HES Kodu istemesinin temelinde yatan diğer işçilerin sağlık ve yaşam hakkının korunması konusundaki daha üstün menfaatin kalmadığını söylemek mümkündür. Bu durumda da işçinin işverene HES Kodunu verme yükümlüğünden söz etmek mümkün değildir. İşçi HES Kodunu işverene vermediğinde işverenin işçiyi buna zorlaması, onu işyerine almaması ya da iş sözleşmesini feshetmesi gibi bir yaptırım uygulaması kural olarak söz konusu olamayacaktır.