Enflasyon Düzeltmesi Uygulaması, Düzeltme Zorunluluğu ve Düzeltme İşlemleri

Özet

Mali tabloların uzun yıllar süren yüksek enflasyonun etkisinden arındırılması ve böylece vergileme üzerindeki enflasyondan kaynaklanan olumsuzlukların giderilmesini sağlamak üzere “Enflasyon Düzeltmesi” uygulaması getirilmiştir.

Vergi Usul Kanunu uyarınca, ilgili mükelleflerin; fiyat endeksindeki artışın, içinde bulunulan dönem dahil son üç hesap döneminde %100'den ve içinde bulunulan hesap döneminde %10'dan fazla olması halinde malî tablolarını enflasyon düzeltmesine tâbi tutmaları gerekir.

Söz konusu düzeltme işlemi; parasal olmayan kıymetlerin enflasyon düzeltmesinde dikkate alınacak tutarlarının, düzeltme katsayıları ile çarpılması suretiyle gerçekleştirilmektedir.

1. Giriş

5024 sayılı Vergi Usul Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun1 ile; 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298’inci maddesinin değiştirilerek yeniden düzenlenmesi ve aynı Kanuna geçici 25 inci maddenin eklenmesiyle “Enflasyon Düzeltmesi” uygulaması 30.12.2003 tarihinden itibaren vergi sistemimizdeki yerini almıştır.

Söz konusu Kanun ile getirilen enflasyon düzeltmesi uygulamasına paralel olarak, vergi mevzuatımıza da bazı yeni kavramlar kazandırılmıştır.

Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298’inci maddesinin (A) fıkrasının (2) numaralı bendinde yer alan bazı enflasyon düzeltmesi kavramları aşağıda sıralanmıştır.

- Parasal Kıymetler,

- Parasal Olmayan Kıymetler,

- Enflasyon Düzeltmesi,

- Düzeltme Katsayısı,

- Fiyat Endeksi,

- Taşıma,

- Taşıma Katsayısı.

Makalenin ilerleyen bölümlerinde; enflasyon düzeltmesinin şartları belirtilmiş, tarihsel gelişiminden bahsedilmiş ve enflasyon düzeltmesi uygulaması, yukarıda yer alan söz konusu kavramlar kullanılarak ana hatları ile açıklanmıştır.

Makalemizin başlıkları;

2. Enflasyon Düzeltmesinin Şartları

3. Türkiye’de Uygulanan Enflasyon Düzeltmesi

3.1. Enflasyon Düzeltmesinin İlk Uygulaması

3.2. Enflasyon Düzeltmesinin Yeniden Uygulanması

4. Parasal Kıymetler ve Parasal Olmayan Kıymetler Ayrımı

4.1. Parasal Kıymetler

4.2. Parasal Olmayan Kıymetler Uygulaması

5. Enflasyon Düzeltmesi Uygulaması

5.1. Genel Olarak

5.2. Düzeltme İşlemi ve Düzeltme Katsayısı

5.3. Taşıma İşlemi ve Taşıma Katsayısı

6. Sonuç

Tüm makaleyi ulaşmak için Aylık Mevzuat Dergisi Mart Sayısını inceleyin, 1998 yılından itibaren tüm dergi arşivine ulaşmak ve Dergi Aboneliklerimizi incelemek için tıklayınız.

Yazar: Salim KARADENİZ

Kaynak: Lebib Yalkın Aylık Mevzuat Dergisi Mart 2024 Sayısı